Na czym polega zapłodnienie i jakie są metody, które je wspomagają?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Zapłodnienie – co to jest i jak przebiega?
• Od czego zależy sukces zapłodnienia?
• Brak zapłodnienia – jakie procedury mogą Wam pomóc zajść w ciążę?

Skuteczne zapłodnienie to takie, którego efektem jest ciąża. Aby do niego doszło męska i żeńska komórka rozrodcza muszą się połączyć. Sprawdź, jak to dokładnie wygląda!

Przebieg zapłodnienia krok po kroku – jakie są poszczególne etapy?

Naturalne zapłodnienie rozpoczyna się w momencie, gdy dochodzi do aktu płciowego 
i wprowadzenia nasienia do pochwy. Wtedy plemniki rozpoczynają drogę do jajowodu. Ich przemieszczanie możliwe jest dzięki charakterystycznej budowie – każdy z nich ma bowiem ruchomą witkę – oraz skurczom macicy¹. 

Kiedy plemniki znajdą się w drogach rodnych kobiety, przechodzą szereg zmian. Dzięki nim są zdolne do zapłodnienia komórki jajowej, czyli oocytu, który uwalnia się z pęcherzyka jajowego podczas owulacji¹. 

Chociaż początkowo do pochwy wprowadzonych zostaje od 200 do 500 milionów plemników, ostatecznie do wnętrza oocytu dociera tylko jeden z nich. Aby było to możliwe, plemnik musi odbyć długą drogę, która prowadzi przez otoczkę komórki jajowej i osłonkę przejrzystą – 
- w trakcie jej penetracji tworzą się wiązania pozwalające na połączenie się obydwu komórek¹. 

Efektem tego procesu jest powstanie zygoty, która następnie zaczyna się dzielić i przesuwać 
w kierunku macicy w celu zagnieżdżenia¹.

Zapłodnienie – jak zwiększyć szansę na ciążę?

Na wiele czynników istotnych w procesie zapłodnienia nie macie bezpośredniego wpływu. Jeśli nie wszystkie będą Wam sprzyjać, na efekty starań o ciążę być może trzeba będzie trochę poczekać. Nie przejmujcie się, jeśli wynik testu nie będzie od razu pozytywny. Nie musi to wcale oznaczać, że zmagacie się z niepłodnością lub innymi problemami zdrowotnymi.

O niepłodności można bowiem mówić zwykle dopiero wtedy, gdy para – pomimo regularnego współżycia bez zabezpieczenia (2-3 razy w tygodniu) – nie zachodzi w ciążę w ciągu 12 miesięcy⁴. Dlatego, jeśli dopiero rozpoczynacie starania, nie martwcie się i dajcie sobie czas. Czasami wystarczy ograniczyć stres, aby na teście ciążowym zobaczyć dwie kreski. Postarajcie się uzbroić w cierpliwość, a w przypadku wątpliwości – skonsultujcie ze specjalistą, który rozwieje wszelkie wątpliwości, odpowie na ważne pytania oraz przedstawi możliwe metody działania zalecane 
w Waszym przypadku. Wcześniejszą konsultację możecie rozważyć też, jeśli macie choroby współistniejące lub partnerka skończyła 35 lat.

A jeśli szukacie sposobów, aby Wasze działania były skuteczniejsze, spróbujcie zmienić swoje nawyki żywieniowe. Istotna jest nie tylko dieta przyszłej mamy, lecz także przyszłego taty. Pomocne może być również zadbanie o zdrowy tryb życia: wyeliminowanie używek oraz wdrożenie aktywności fizycznej, która wesprze dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne. Podjęte przez Was wysiłki mogą w przyszłości przełożyć się na pozytywne efekty starań. 
 

Zapłodnienie przez inseminację 
i dzięki in vitro – czym różnią się te dwie metody?

Jeśli podejmowane przez Was starania długi czas nie przynoszą rezultatów, na które czekacie, możecie skorzystać ze wsparcia nowoczesnej medycyny, czyli technik wspomaganego rozrodu. Są to metody, które zwiększają szansę na zajście w ciążę, kiedy naturalne zapłodnienie nie przynosi oczekiwanych efektów. Mogą one wiązać się – w zależności od rodzaju wybranej procedury – z pominięciem bądź modyfikacją jednego lub kilku etapów naturalnego zapłodnienia⁵.

Do najpopularniejszych technik wspomaganego rozrodu należą:

• zapłodnienie drogą inseminacji (IUI – ang. intrauterine insemination lub łac. in vivo, co dosłownie oznacza „na żywym”),
• zapłodnienie pozaustrojowe (IVF – ang. in vitro fertilization lub łac. in vitro, co oznacza 
  „w szkle”).

Podczas inseminacji przenosi się nasienie – odpowiednio przygotowane w laboratorium embriologicznym – bezpośrednio do jamy macicy kobiety. Procedura może być przeprowadzona 
z wykorzystaniem plemników partnera kobiety lub od anonimowego dawcy⁵. Dalszy proces zapłodnienia przebiega dokładnie tak samo jak w przypadku naturalnych starań. Najsilniejszy plemnik dociera do komórki jajowej i łączy się z nią, tworząc zarodek, który potem przemieszcza się z jajowodu i zagnieżdża w jamie macicy.

Czasami inseminacja nie daje pozytywnych efektów. Może też się okazać, że jest to metoda niezalecana w Waszym przypadku (np. z powodu niedrożności obydwu jajowodów u partnerki lub braku plemników w nasieniu mężczyzny). Wówczas specjalista z kliniki leczenia niepłodności może zaproponować Wam metodę in vitro, czyli zapłodnienie pozaustrojowe, które polega na połączeniu żeńskiej i męskiej komórki rozrodczej poza organizmem kobiety. 

Pobrana komórka jajowa (pozyskana dzięki tzw. punkcji po wcześniejszej stymulacji owulacji za pomocą leków hormonalnych) wiązana jest z plemnikiem w warunkach laboratoryjnych. Następnie – po trzech lub nawet pięciu, sześciu dniach od pobrania żeńskiej komórki – przeprowadza się transfer zarodka do dróg rodnych kobiety. Jest to zabieg krótki i zupełnie bezbolesny. Wykonuje się go bez żadnego znieczulenia, więc kobieta może udać się po nim do domu⁵. 

Do zapłodnienia może dojść tylko wtedy, gdy plemnik będzie w stanie dotrzeć na czas komórki jajowej. Nie jest to proste do osiągnięcia. Nie ma więc nic dziwnego w tym, że uzyskanie upragnionych efektów czasami zajmuje trochę czasu. Jeśli Wasze starania się przedłużają, skonsultujcie się ze specjalistą. Doradzi Wam on, jakie kroki możecie podjąć, aby zwiększyć szansę na narodziny maleństwa. Określi także, czy w Waszym przypadku warto rozważyć skorzystanie z pomocy technik wspomaganego rozrodu. Powodzenia!