Depresja poporodowa – czym jest i jak sobie pomóc?

Przejściowe spadki samopoczucia po ciąży wynikają między innymi z wahań hormonalnych i są naturalną reakcją na poród oraz zmiany związane z pojawieniem się maluszka na świecie. Jeśli jednak obniżony nastrój utrzymuje się powyżej dwóch tygodni, może być zapowiedzią depresji poporodowej, która nie jest już stanem naturalnym. Dowiedz się więcej o tej chorobie i wychodzeniu z niej.

Co to jest depresja poporodowa?

Depresja poporodowa jest zaburzeniem nastroju polegającym na wystąpieniu epizodu depresyjnego po urodzeniu dziecka. Choroba ta dotyka od 10% do 20% kobiet i pojawia się z reguły w ciągu 6 miesięcy po porodzie. Może trwać kilka tygodni, miesięcy, a nawet dłużej. Nieleczona depresja poporodowa nie mija bowiem sama, lecz potrafi długotrwale obniżać jakość życia młodej mamy i odbierać radość z macierzyństwa. Dlatego nie należy zwlekać z udaniem się do lekarza – im szybciej choroba zostanie zdiagnozowana, tym szybciej będzie można wdrożyć leczenie i uzyskać poprawę.

Depresja poporodowa – przyczyny

Depresja jest chorobą o złożonym podłożu i trudno jednoznacznie określić przyczyny jej pojawienia się u danej osoby. W wypadku depresji poporodowej wskazuje się m.in. na gwałtowny spadek stężenia hormonów płciowych po porodzie oraz na rolę poziomu oksytocyny. Inne czynniki mogące  odgrywać ważną rolę w pojawieniu się depresji po porodzie to: stresujące wydarzenia życiowe, przebyte wcześniej epizody depresyjne, występowanie zaburzeń nastroju w bliskiej rodzinie, brak wsparcia ze strony partnera, deficyty w relacjach z rodzicami czy przyczyny osobowościowe.

Depresja poporodowa – objaw

Do najczęstszych objawów depresji poporodowej należą:

• obniżony nastrój utrzymujący się przez większość dnia,
• płaczliwość i drażliwość,
• utrata radości z robienia rzeczy, które dawniej ją sprawiały,
• lęk i obawy o swoje dziecko i jego zdrowie,
• obniżona samoocena, poczucie winy i myśli, że nie jest się dobrą matką,
• spadek lub wzrost apetytu,
• bezsenność lub nadmierna senność,
• chroniczne uczucie zmęczenia,
• brak sił do wykonywania codziennych czynności, jak wstanie z łóżka, umycie i ubranie się,
• spadek popędu seksualnego,
• objawy somatyczne, takie jak migreny, bóle brzucha, serca itp.

Ponadto zaburzeniu może ulegać więź między młodą mamą a jej dzieckiem. Gdy kobieta nie wierzy w swoje możliwości jako matki, zdarza się, że odmawia zajmowania się maluszkiem. Może też twierdzić, że nie kocha i nie chce dziecka.

Dowiedz się więcej o różnicach pomiędzy baby bluesem a depresją poporodową.

Depresja poporodowa – leczenie

Depresja poporodowa – tak jak ciążowa czy każdy inny jej rodzaj – wymaga leczenia. Im szybciej kobieta dotknięta tą chorobą opowie bliskim o swoich myślach i odczuciach, tym szybciej ma szansę trafić pod opiekę specjalisty. Diagnozy dokonuje lekarz psychiatra lub psycholog. Do oceny stanu pacjentki stosuje się najczęściej tzw. edynburską skalę depresji poporodowej.

Leczenie depresji po porodzie obejmuje różne formy psychoterapii. Za jedną ze skuteczniejszych uważa się terapię poznawczo-behawioralną, podczas której pacjentka uczy się radzić sobie z automatycznymi myślami, które przekładają się na emocje i zachowania. Czasem włącza się także terapię farmakologiczną. Łączenie obu tych form leczenia u wielu osób stosunkowo szybko przynosi dobre efekty.

Na co dzień ważne jest ponadto odciążenie kobiety w obowiązkach, tak aby mogła spokojnie wracać do zdrowia. Pomoc powinna być udzielona możliwie jak najszybciej, ponieważ młoda mama chora na depresję poporodową przeżywa bardzo ciężkie chwile.

Problemy młodej mamy a wyrzuty sumienia

Kobiety, które zmagają się z problemami emocjonalnymi po urodzeniu dziecka – czy to z baby bluesem, czy z depresją poporodową – często mają wyrzuty sumienia z ich powodu. Nie chcą się przyznawać do targających nimi uczuć, ponieważ obawiają się potępienia ze strony innych osób – tego, że w ich oczach będą złymi matkami. Jednak takie myślenie nie pomaga. Jeśli tylko czujesz, że jesteś osłabiona psychicznie, niepewna, smutna, to podziel się tym z partnerem czy inną bliską osobą. Masz prawo czuć się zmęczona i niepewna siebie w nowej roli. Nie jest również Twoją winą, jeśli dotknęła Cię choroba. Nie wstydź się mówić o tym, że czujesz się gorzej i prosić o pomoc.

 Pytania i odpowiedzi

1. Co to jest depresja poporodowa?

Depresja poporodowa to rodzaj depresji pojawiającej się u kobiet w ciągu 6 miesięcy po urodzeniu dziecka. Dotyka ona 10-20% mam i powoduje duże cierpienie emocjonalne. W odróżnieniu od trwającego kilka-kilkanaście dni baby bluesa depresja poporodowa nie jest stanem naturalnym i wymaga leczenia.

2. Ile trwa depresja poporodowa?

To, jak długo trwa depresja poporodowa, jest kwestią indywidualną. Taki stan może się utrzymywać tygodniami lub miesiącami, a jeżeli kobieta nie podejmuje leczenia – nawet dłużej. Im szybciej choroba zostanie rozpoznana, tym szybciej będzie można uzyskać poprawę, dlatego nie należy zwlekać z wizytą u lekarza.

3. Jak rozpoznać depresję poporodową?

Do częstych objawów depresji poporodowej należą: smutek i obniżony nastrój, lęki o dziecko, obwinianie się, poczucie, że nie jesteś dobrą matką, brak sił do wykonywania podstawowych czynności życiowych, zaburzenia snu i łaknienia. Jeśli te symptomy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie, należy jak najszybciej udać się do lekarza.

4. Jak leczyć depresję poporodową?

Leczenie depresji poporodowej należy rozpocząć jak najszybciej. O przebiegu terapii farmakologicznej decyduje lekarz psychiatra. Pomocna w wychodzeniu z choroby może być także psychoterapia, np. w nurcie poznawczo-behawioralnym (CBT). Skuteczne jest też łączenie obu tych metod.

5. Jak uniknąć depresji poporodowej?

Depresja jest chorobą o złożonej genezie, trudno precyzyjnie wskazać jej przyczyny, a co za tym idzie – sposoby zapobiegania jej. W ciąży na pewno warto dbać o zdrowy styl życia: odpowiednią dietę, wystarczającą ilość snu, relaks, aktywność fizyczną oraz o jakość bliskich relacji. Jednak nawet wzorowe przestrzeganie zaleceń nie daje 100-procentowej gwarancji uniknięcia depresji poporodowej. Osoby, które już wcześniej zauważały u siebie skłonności depresyjne, powinny nauczyć się obserwować i rozpoznawać sygnały ostrzegawcze. Pomocne mogą być w tym np. dziennik nastrojów lub psychoterapia.

6. Jak radzić sobie z depresją poporodową? 

Depresja po porodzie – w przeciwieństwie do baby bluesa – nie jest stanem naturalnym. Najważniejsze w wychodzeniu z choroby jest szybkie sięgnięcie po pomoc lekarską i nieczekanie, aż depresja poporodowa sama minie. Oprócz farmakologii pomocna może być psychoterapia. Niebagatelną rolę odgrywa też wsparcie społeczne, dlatego rozmawiaj z partnerem o swoich uczuciach oraz proś bliskich o pomoc w codziennych czynnościach.