Na czym polega metoda montessori?

Czego dowiesz się z artykułu?

• Kim była Maria Montessori?
• Na czym polega metoda Montessori?
• Dlaczego warto wybrać żłobek i przedszkole w nurcie Montessori?
• Jak wprowadzić system Montessori w domu?

Chcesz, żeby Twój maluszek nauczył się samodzielności i rozwinął swoją kreatywność? Być może idealnym rozwiązaniem dla Was będzie żłobek lub przedszkole w nurcie Montessori. Jeśli nie macie takiej placówki blisko domu, wystarczy, że poznasz główne zasady i spróbujesz według tej metody wychowywać i uczyć swoje dziecko w domu, a także organizować mu w ciekawy sposób czas wolny.

Maria Montessori – kim była twórczyni metody?

Maria Montessori to znana lekarka, antropolożka i pedagożka pochodzenia włoskiego, która stworzyła metodę wychowawczą nazwaną później jej nazwiskiem. Montessori mocno przeciwstawiała się tradycyjnemu systemowi nauczania ograniczającemu kreatywność dzieci i narzucającemu im surową dyscyplinę. Aby wzbudzić w najmłodszych ciekawość świata, wypracowała własny styl przekazywania wiedzy oparty o poszczególne etapy rozwoju i zainteresowania swoich podopiecznych.

W 1907 roku powstała pierwsza placówka o nazwie Casa dei Bambini, w której Maria Montessori zaczęła nauczać według nowatorskich założeń i metod wychowawczych. Dzisiaj zarówno rodzice, jak i nauczyciele postępują zgodnie z jej pedagogicznymi wskazówkami. Chcą bowiem wspierać dziecięcą twórczość, spontaniczność i umożliwiać maluchom rozwój na wielu płaszczyznach. Do dzisiaj metoda Marii Montessori ma wiele zalet. Potrafi m.in.:

• rozwinąć w dziecku pasję i talent,
• dotrzeć do maluszka w bardzo indywidualny sposób,
• pomóc szkrabowi lepiej i szybciej przyswajać wiedzę,
• poprawić dziecięcą koncentrację,
• nauczyć małego człowieka odpowiedzialności i samodzielności

Zasady pedagogiki Montessori 

Metoda Marii Montessori opiera się na kilku podstawowych założeniach. Przede wszystkim w jej systemie nauczania nie ma nagród, kar i oceniania, co pozwala wykształcić dziecku wewnętrzną motywację do nauki wynikającą z potrzeby rozwoju, a nie ze strachu czy porównywania się do rówieśników. Podopieczni, którzy uczęszczają do żłobka, przedszkola czy szkoły Montessori, uczą się w atmosferze przyjaźni i koleżeństwa. Najczęściej w małej grupie znajdują się dzieci z trzech kolejnych roczników, a program nauczania jest dopasowany do ich indywidualnych predyspozycji i zainteresowań. W trakcie zajęć wychowankowie mogą też swobodnie poruszać się po sali, bo nie ma ławek i przymusowego siedzenia w nich.

Ogromną rolę odgrywają sami nauczyciele i wychowawcy, nazywani też mentorami, których zadaniem jest wspieranie małych podopiecznych, pomaganie w odkrywaniu oraz rozwijaniu zdolności i drzemiącego w nich potencjału za pomocą wszystkich zmysłów – a nie tylko słuchania, czytania i obserwowania – tak jak w tradycyjnym systemie nauczania. Zadaniem montessoriańskiego pedagoga jest także dbanie o porządek i ład w miejscu nauki.

Żłobki i przedszkola Montessori – co je wyróżnia?

Chcesz wprowadzić w życie metodę włoskiej pani pedagog i według jej wskazówek wychowywać oraz uczyć swoje dziecko? Mogą Ci to ułatwić aż dwie placówki – żłobek bądź przedszkole Montessori. Twój maluszek nauczy się w nich samodzielności i niezależności. Nowe umiejętności zdobędzie w odpowiednio do tego przygotowanym otoczeniu.

W żłobku i przedszkolu w duchu Montessori nie ma np. szafek zamkniętych na klucz lub półek, do których dziecko nie sięga. Wszystkie sprzęty i meble są na wysokości dopasowanej do wzrostu najmłodszych. Dzieci zazwyczaj wspólnie witają nowy dzień i spożywają posiłki. Potem każdy wychowanek – zgodnie z zasadą dowolności wyboru pracy – zajmuje się tym, co najbardziej go interesuje. Oczywiście wszystko odbywa się pod czujnym okiem osoby dorosłej. Maluszki mogą korzystać ze specjalnych stref. W każdej uczą się innej, przydanej w codziennym życiu czynności.

• Kącik praktyczny jest miejscem, gdzie dzieci dowiadują się np. jak wyczyścić buty, zamieść podłogę, wytrzeć samodzielnie nos, przygotować prosty posiłek, umyć naczynia czy pokroić warzywa i owoce, aby się nie skaleczyć.
• Kącik sensoryczny wypełniony jest pomocami dydaktycznymi, które wyostrzają zmysły. Znajdują się w nim m.in. woreczki zapachowe, puszki szmerowe czy tkaniny o różnych fakturach.
• Kącik matematyczny służy do zapoznania się z cyframi, a także z pojęciem ilości i sekwencji. To tutaj szkrab znajdzie m.in. belki numeryczne Montessori lub liczydło.
• Kącik sztuki i kultury rozwija w maluszku artystyczne zdolności (np. grę na jakimś instrumencie albo taniec). Dziecko poznaje w nim kulturę oraz różne zwyczaje i uczy się dbać o przyrodę. Bardzo często w placówkach Montessori jest wspólne zwierzątko, rabaty z kwiatami i grządki z warzywami. Dzieci mogą też nauczyć się obowiązkowości i troski o dobro wspólne.
• Kącik językowy pomaga uczyć się języka – nie tylko tego ojczystego, ale i obcego, jeśli placówka ma takie zajęcia w ofercie. Szkrab może też w takim kąciku pooglądać książeczki i utrwalić przez zabawę znajomość pierwszych literek.

Ciekawostką może być fakt, że wszystkie materiały dydaktyczne w placówkach Montessori są dostępne tylko w jednym egzemplarzu (z wyjątkiem naczyń). To przemyślamy zabieg, dzięki któremu maluszki uczą się, że trzeba poczekać na swoją kolej, aby pobawić się zabawką albo obejrzeć jakąś książeczkę. Warto wspomnieć, że pomoce leżą zawsze w tym samym miejscu i są do stałej dyspozycji małego ucznia, co ma bardziej zachęcać do samodzielnego odkrywania wiedzy.

Oczywiście w żłobku i przedszkolu stawia się też na edukacyjne zabawki, które ułatwiają wychowanie dziecka metodą Montessori. W takich miejscach nie ma jednak lalek, samochodzików czy pluszaków. Dzieci bawią się tym, co pobudza ich kreatywność (m.in. puzzlami Montessori, tęczą Montessori, różową wieżą z klocków o różnej wielkości, tablicą manipulacyjną) i sprzętami codziennego użytku (kubkami, sztućcami, talerzykami, zmiotkami itp.).

Metoda Montessori w Twoim domu

Jeżeli Twoje dziecko nie chodzi do żłobka lub przedszkola Montessori, pomożemy Ci tę znaną i cenioną metodę wprowadzić w domowe wychowanie pociechy. Oto kilka wskazówek.

1. Postaraj się nie wysługiwać maluszka w czynnościach, z którymi może sobie sam poradzić. Pozwól mu np. na samodzielne ubranie się, przygotowanie prostego posiłku, zawiązanie butów nawet kosztem tego, że takie czynności potrwają nieco dłużej. Asystuj dziecku, jednak daj mu więcej niezależności.
    
2. Obserwuj swojego szkraba i rozwijaj jego pasje. Gdy lubi malować, zadbaj o to, aby pod ręką miał zawsze blok z kartkami i np. sorter na kredki. A może w domu masz miłośnika zwierząt? W takim przypadku kup mu karty do gry z wizerunkiem jego ulubionych gatunków, naklejki albo atlas z ciekawymi ilustracjami.
    
3. Angażuj swoją pociechę w praktyczne zajęcia domowe – oczywiście dopasowane do jego wieku i umiejętności. Maluszek może pomóc Ci np. rozłożyć talerze do obiadu, rozwiesić pranie czy zadbać o ogródek. Od małego będzie uczył się przydatnych życiowych czynności i odpowiedzialności za to, co robi.
    
4. Pozwól swojemu synkowi lub córce podejmować pierwsze decyzje. Dziecko może wybrać np. ubranko albo opowiadanie na dobranoc.
    
5. Urządź bezpieczny pokoik dla dziecka w stylu Montessori. Zgodnie z wytycznymi szkrab musi mieć w nim wszystko w zasięgu ręki. Przestrzeń powinna być zaaranżowana tak, by wspierać rozwój. Wszystkie półki i dekoracje należy zamontować możliwie nisko, aby mały właściciel miał do nich swobodny dostęp. Możesz też zadbać o łóżko Montessori (typu domek), w którym dziecko będzie nie tylko spać, ale też zyska idealne warunki do zabawy. Ciekawym gadżetem w pokoiku będzie także bujak Montessori – służący za huśtawkę albo stelaż do zrobienia pierwszej bazy!
    
6. Wspieraj rozwój swojej pociechy poprzez kreatywne spędzanie czasu. Nie musisz od razu kupować stosów zabawek Montessori. Wykorzystaj to, co masz w domu – np. makaron i ziarna fasoli. Dziecko może je włożyć do pudełka i wyczarować grzechotkę albo przykleić na kartkę papieru i stworzyć naturalną wyklejankę. Pozwól mu też posegregować małe i duże ziarna do pojemniczków, co pomoże ćwiczyć małą motorykę i koordynację ręka-oko.

Pamiętaj, że nie wszystkie wskazówki Marii Montessori muszą przypaść Tobie i dziecku do gustu. Zawsze możesz dostosować tę metodę do Waszych preferencji i wprowadzić w życie tylko jej niektóre elementy – wszystko w zgodzie z główną zasadą, która opiera się na indywidualnym podejściu do maluszka. Powodzenia!