Kiedy układ odpornościowy jest zbyt aktywny, czyli alergia u niemowląt i dzieci

Alergie u niemowląt i małych dzieci to coraz częstszy problem. Najczęściej u rodziców powodem do niepokoju bywają alergie pokarmowe u niemowląt. Szacuje się, że u ok. 33% noworodków na którymś etapie życia może się rozwinąć jakaś postać choroby alergicznej. Dzięki odpowiedniemu żywieniu możesz jednak mieć wpływ na prawidłowe ukształtowanie układu odpornościowego swojego dziecka, co sprawi, że będzie ono mniej podatne na alergie. Przeczytaj, jak to zrobić i rozpraw się z uczuleniem u niemowlaka!

Skąd się bierze alergia u noworodka, niemowlaka i małego dziecka?

Układ immunologiczny chroni nas przed drobnoustrojami, np. bakteriami i wirusami, które mogą być dla organizmu szkodliwe. Alergia rozwija się, gdy zaczyna on reagować na substancje, które w normalnych warunkach są nieszkodliwe. Takie substancje określamy mianem alergenów. Istnieje wiele rodzajów alergenów: pyłki, kurz, pierze, sierść zwierząt, kosmetyki, środki czystości czy produkty żywnościowe (np. białko mleka krowiego, orzeszki ziemne, owoce morza i tym podobne).

Objawy alergii u dziecka – na co zwrócić szczególną uwagę?

Zastanawiasz się, jakie objawy daje alergia u niemowląt? Kaszel czy wysypka alergiczna u niemowlaka mogą być pierwszymi objawami, które powinny przykuć uwagę rodzica. Alergia u niemowlaka może być trudnym doświadczeniem dla całej Waszej rodziny. Chociaż ta dolegliwość zwykle nie zagraża życiu, symptomy z nią związane mogą powodować u dziecka dyskomfort, a nawet ból. Najczęściej występujące objawy alergii to: wysypka skórna, astma, katar sienny, kaszel alergiczny czy zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego – jak biegunka czy wymioty.

Zmiany skórne w postaci wyprysków są często pierwszym objawem alergii u niemowląt. W wyniku tego skóra swędzi, rozwija się w niej stan zapalny i dochodzi do podrażnień, które mogą utrudniać dziecku zasypianie. W późniejszym okresie życia zmiany te często znikają, ale alergia może zacząć się objawiać w inny sposób, np. w postaci alergicznego kataru czy astmy.

Alergia u niemowląt – czy może być dziedziczna?

Jeśli któryś z rodziców dziecka jest alergikiem, istnieje duże prawdopodobieństwo, że jego pociecha również będzie miała tendencję do alergii. Jest to związane z tym, że maluszek może odziedziczyć po mamie lub tacie predyspozycje do wystąpienia alergii pokarmowej czy tej związanej z układem oddechowym. W przypadku dziecka, którego jeden rodzic ma objawy alergii, ryzyko jej rozwoju może być wyższe nawet dwukrotnie. Jeśli zaś oboje rodzice zmagają się z tą chorobą – aż czterokrotnie. Jeżeli w Waszej rodzinie są alergicy, również istnieje większe ryzyko wystąpienia alergii u dziecka. W Europie co trzeci noworodek znajduje się w grupie wysokiego ryzyka rozwoju alergii.

W grupie ryzyka mogą się znaleźć nawet dzieci urodzone w rodzinach nieobciążonych alergiami. Dzieje się tak dlatego, że istotną rolę w rozwoju alergii odgrywają także czynniki pozagenetyczne, np. środowiskowe (zanieczyszczenie powietrza, wdychanie dymu papierosowego czy obecność w diecie dużej ilości utwardzonych tłuszczów roślinnych).

Alergia pokarmowa u dziecka – jak ochronić przed nią niemowlaka?

Najlepszą metodą zapobiegania alergii, w tym alergii pokarmowej, jest karmienie piersią. Przez stymulowanie i delikatne trenowanie układu immunologicznego składniki mleka mamy w naturalny sposób zmniejszają wrażliwość dziecka na alergeny, czyli pomagają kształtować tolerancję pokarmową. Dzięki temu ryzyko wystąpienia alergii u niemowlaka się zmniejsza. Dzieci karmione piersią zwykle rzadziej cierpią na alergie niż dzieci otrzymujące mleko modyfikowane.

To m.in. dzięki zawartym w mleku mamy oligosacharydom mleka kobiecego (HMO), które mogą pomagać w utrzymaniu równowagi w dojrzewającym i intensywnie rozwijającym się układzie odpornościowym dziecka. Pamiętaj jednak, że nawet karmienie piersią nie jest stuprocentową gwarancją, że objawy alergii nigdy się nie pojawią. Alergia może pojawić się zarówno u noworodka, jaki i u 6-miesięcznego dziecka czy nawet kilkulatka. Na to nie ma reguły.

Ochrona dziecka przed alergią, gdy nie możesz karmić piersią

Karmienie piersią to najlepsza forma profilaktyki alergii. Jest ono zalecane u wszystkich niemowląt, ale szczególnego znaczenia nabiera w grupach ryzyka alergii – także wtedy, gdy tylko jedno z rodziców jest alergikiem. Pokarm kobiecy zawiera składniki, które chronią i uszczelniają błonę śluzową jelit, wspomagają działanie układu odpornościowego oraz przyspieszają dojrzewanie układu pokarmowego, m.in. wspomniane już oligosacharydy mleka kobiecego (HMO). 

Niemowlęta ze skłonnością do alergii na białko mleka krowiego to dzieci ze szczególnymi potrzebami żywieniowymi. Ich dietę należy planować z wielką starannością. Specjalnie z myślą o niemowlętach z odziedziczoną po rodzicach skłonnością do alergii, które z jakichś powodów nie są karmione piersią i będą karmione butelką, stworzono mleka modyfikowane typu H.A. Zawarte w nich białka różnią się od białek w innych mlekach modyfikowanych. Białka poddawane są tzw. hydrolizie, to oznacza, że są cięte w specjalnie wyznaczonych miejscach na mniejsze cząsteczki odpowiednie do stosowania w mlekach modyfikowanych przeznaczonych dla dzieci z grupy ryzyka alergii.

Jakie mleko dla alergika?

Mleko modyfikowane typu H.A. nie może być stosowane u dzieci, u których już stwierdzono alergię na białka mleka krowiego. Jeśli lekarz zdiagnozował u Twojego maluszka objawy alergii, prawdopodobnie zaleci stosowanie specjalnego preparatu mlekozastępczego.