Odporność u dzieci – jak ją wspomóc?

Podpowiadamy, jak poprawić odporność u niemowlaka i starszego dziecka. Przeczytaj artykuł i odkryj naturalne sposoby na wzmocnienie organizmu maluszka oraz produkty, które mogą Ci w tym pomóc. Skorzystaj z naszych porad dla rodziców. 

Jak się kształtuje i od czego zależy odporność u dzieci?

Kształtowanie odporności to proces, który rozpoczyna się już w życiu płodowym. Mama dziecka, oprócz składników odżywczych, wraz z krwią (za pośrednictwem łożyska i pępowiny) przekazuje maluchowi w brzuchu przeciwciała odpornościowe. To tzw. odporność tymczasowa płodu, która po narodzinach stopniowo zanika.

Przyszła mama już na tym etapie może wspierać układ odpornościowy swojego nienarodzonego dziecka. Ważne, aby podczas ciąży dbała o siebie, na ile to możliwe unikała stresu i zatroszczyła się w sposób szczególny o swoją dietę, by była pełnowartościowa i dostarczała maluszkowi wszystkich składników, których potrzebuje, aby budować swój system odpornościowy. 

Rodzaj porodu a odporność u dzieci

Na to, jaką odporność w przyszłości będzie miało Twoje dziecko, wpływa także rodzaj porodu. Jeśli maluszek przyszedł na świat siłami natury, w trakcie przechodzenia przez kanał rodny jego układ pokarmowy został skolonizowany dobrymi bakteriami (m.in. z rodzaju Lactobacillus). To tzw. probiotyki, które później namnażają się w przewodzie pokarmowym maleństwa i budują jego mikrobiotę (mikroflorę) jelitową. To ważne, bo według niektórych aż 70-80% odporności dziecka pochodzi właśnie z jelit i związana jest głównie z mieszkającymi w nich bakteriami.

Mleko mamy na wsparcie odporności dziecka

Aby po narodzinach zadbać o mikrobiotę jelitową dziecka, która jest bardzo istotna dla budowania jego odporności, warto zatroszczyć się o jego odpowiednie żywienie. Najlepszym pokarmem dla niemowląt, wspierającym kolonizację układu pokarmowego dobrymi bakteriami, jest oczywiście mleko mamy. Dlatego zaleca się karmienie wyłącznie piersią do końca 6. miesiąca życia, a następnie kontynuowanie karmienia naturalnego przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających.

Właściwości mleka mamy wspierającego odporność dziecka

W składzie mleka mamy znajdują się m.in. kultury bakterii kwasu mlekowego (Bifidobacterium, np. B.infantis i Lactobacillus), zasiedlające stopniowo jelita dziecka, oraz HMO (ang. human milk oligosaccharides). Najwięcej jest ich w siarze, czyli mleku odpornościowym. Siara zawiera też inne składniki immunologiczne, takie jak m.in. limfocyty, leukocyty i makrofagi, których rolą jest ochrona dziecka przed infekcjami.

Mleko modyfikowane na wsparcie odporności dziecka

A co zrobić, jeśli z jakichś przyczyn dziecko nie jest karmione piersią? W takiej sytuacji skonsultuj się z lekarzem i wspólnie dobierzcie do wieku i potrzeb dziecka odpowiednie mleko modyfikowane. Mleko mamy jest dla niemowlęcia najlepszym pokarmem, więc receptury formuł odżywczych na bazie mleka powinny bazować na zaawansowanych badaniach pokarmu kobiecego. W ich składzie oprócz witamin i składników mineralnych obecne są m.in. zdrowe tłuszcze (DHA*), ale niektóre z tych produktów zawierają także wspomniane już wcześniej oligosacharydy o strukturze identycznej jak te występujące w mleku kobiecym oraz żywe kultury bakterii – takie jak w mleku mamy. Ważnym składnikiem może być też wysokiej jakości białko. 

Co warto stosować na odporność u dzieci? 

W pewnym momencie niemowlę zaczyna budować własną barierę przeciwko bakteriom i wirusom, z którymi coraz częściej się styka. To oznacza, że jego układ immunologiczny tworzy własne przeciwciała, bo te, które otrzymał w życiu płodowym od mamy, stopniowo w naturalny sposób zanikają. Jak możesz w tym czasie wspierać zdrowie maluszka?

Odpowiednia dieta na odporność dziecka

Przede wszystkim należy odpowiednio skomponować jadłospis dziecka, aby nie zabrakło w nim podstawowych składników odżywczych. Dla wsparcia odporności kluczowe są tzw. immunoskładniki, które przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Należą do nich m.in. witamina A, witamina C, witamina D, cynk i żelazo. Możesz znaleźć je w niektórych warzywach i owocach (w tym także w otrzymywanych z nich deserkach dla najmłodszych), produktach zbożowych (np. w kaszkach zbożowych dla niemowląt), a także w mleku modyfikowanym.

Do składników, które powinny znaleźć się w diecie dziecka, zalicza się także wspomniany już DHA, czyli kwas dokozaheksaenowy należący do kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3. W menu maluszka powinny znaleźć się w związku z tym m.in. tłuste ryby morskie (śledź czy łosoś) – najlepiej 1-2 porcje tygodniowo. Co ważne, koniecznie ze sprawdzonego źródła.

Odporność dziecka a witamina D

Dla odporności ważna jest również witamina D (nazywana witaminą słońca) – bierze ona udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego dziecka. Dodatkowo potrzebna jest też dla rozwoju zdrowych i mocnych kości oraz zębów. Składnik ten występuje w bardzo niewielu produktach spożywczych (np. w rybach i jajkach), więc podaż witaminy D jest najczęściej niewystarczająca. Dlatego według ekspertów¹ u noworodków i niemowląt witamina D powinna być suplementowana przez cały rok. Warto zatem skonsultować z pediatrą, jaką ilość powinno codziennie przyjmować Twoje dziecko. Uzupełnianie poziomu tej witaminy w organizmie z pomocą suplementów diety jest też zalecane starszakom, młodzieży i osobom dorosłym.

Odporność dziecka a probiotyki

Warto, by w diecie dziecka pojawiały się też probiotyki. To żywe kultury korzystnych bakterii określonych szczepów, które naturalnie znajdują się m.in. w mleku mamy, mogą też występować w odpowiednio dobranym mleku modyfikowanym. W przypadku maluszków, które otrzymują już także pokarmy inne niż mleko mamy, probiotyki można podawać w fermentowanych produktach mlecznych (np. jogurtach, maślance, kefirach). 

Jak wzmocnić odporność dziecka – poznaj 5 prostych metod

Jeśli martwisz się, że Twój szkrab często łapie infekcje, i szukasz sposobów, które pomogłyby Ci podnieść odporność dziecka, mamy coś dla Ciebie. Zapoznaj się z poniższymi metodami i spróbuj je wdrożyć w codzienne życie. Przekonaj się, że czasami warto zmienić przyzwyczajenia, by małymi krokami wzmacniać organizm maluszka i uodparniać go na choroby. Oto nasze sposoby!

1. Aktywność fizyczna
   Przebywanie na świeżym powietrzu dotlenia dziecko i je hartuje. Od samego początku bądź w tej kwestii dobrym przykładem. Najpierw wspólnie spacerujcie, a kiedy szkrab już podrośnie – grajcie w piłkę albo wyruszajcie na wycieczki rowerowe. Pamiętaj, aby odpowiednio ubierać dziecko na dwór, by nie przegrzewać ani nie wyziębiać maluszka. Postaraj się dopasować rodzaj aktywności do Waszej rodziny i ruszaj się razem ze swoją pociechą. Dzięki temu poprawicie kondycję organizmu i zwiększycie odporność na wirusy oraz bakterie. W końcu ruch to zdrowie!
    
2. Odpowiednia ilość snu
   To bardzo ważne, aby dziecko się wysypiało i mogło zregenerować swoje siły. Sen jest kluczowy w budowaniu odporności maluszka. Zatroszcz się o higienę snu dziecka. Wietrz pomieszczenia, w którym maluszek śpi, i nawilżaj suche powietrze w pokoiku. Pomoże Ci w tym np. nawilżacz z higrometrem. Najlepsza wilgotność to ta, która mieści się w zakresie 40-60%. Kontroluj też temperaturę otoczenia. Zaleca się, aby w dziecko spało w pokoju, w którym termometr wskazuje 18-21°C. Dbaj również o rytuały wieczorne (kąpiel, czytanie bajek), które mogą pomóc w zasypianiu.
    
3. Mniej stresu
   Zastanawiasz się, co może stresować niemowlaka albo małe dziecko? Powodów może być co najmniej kilka. Powrót rodzica do pracy, przeprowadzka, pierwsze dni w żłobku albo przedszkolu czy nawet pojawienie się w rodzinie braciszka albo siostry. Nie od dzisiaj wiadomo, że stres powoduje wzrost poziomu kortyzolu we krwi, co może przyczynić się do obniżenia odporności. Zadbaj więc, aby Twoje dziecko dorastało w spokojnej atmosferze, pełnej miłości i troski.
    
4. Higiena? Tak, ale z umiarem!
   Dbanie o higienę jest bardzo ważne, jednak nie można przesadzać i wychowywać dziecka w sterylnych warunkach, bo wcale nie jest to dla niego dobre! Kontakt z niewielką ilością drobnoustrojów jest potrzebny maluszkowi, aby mógł budować swoją odporność i produkować przeciwciała, które będą zwalczać napotkane bakterie i wirusy. Oczywiście bezwzględnie należy jednak pamiętać o podstawowych zasadach – np. o myciu produktów przed spożyciem (warzyw i owoców) czy higienie rąk.
    
5. Szczepienia ochronne
   W profilaktyce chorób oraz w budowaniu odporności bardzo ważne są szczepienia ochronne. Każda szczepionka wspiera odporność dziecka i zmniejsza szansę zakażenia, a także zapobiega ewentualnym powikłaniom. Dlatego warto przestrzegać kalendarza szczepień. Wcześniej najlepiej porozmawiaj z pediatrą i dowiedz się, które szczepionki są obowiązkowe, a które zalecane, i kiedy powinno je przyjąć Twoje dziecko.

*Zawartość zgodnie z przepisami prawa