Jak wspierać rozwój ruchowy dziecka?

Zdolności ruchowe dziecka opierają się przede wszystkich na dwóch elementach: tzw. motoryce małej i motoryce dużej. Ta pierwsza obejmuje głównie sprawność manualną – tj. związaną z ruchami palców i całej dłoni. W jej ramach mieszczą się więc takie umiejętności jak chwytanie przedmiotów, rysowanie czy lepienie z plasteliny. Motoryka duża natomiast to czynności związane z ruchem całego ciała, czyli ogólna sprawność fizyczna –pełzanie, raczkowanie, chodzenie, skakanie itp. Rozwój umiejętności z obu tych kategorii jest bardzo ważny dla prawidłowego wzrastania Twojego dziecka.

Pierwsza zasada: nie przymuszać!

Jedną z kluczowych kwestii jest to, żeby nie ponaglać dziecka ani nie forsować go na siłę w celu zdobywania nowych umiejętności. Może to bowiem niekorzystnie wpłynąć na rozwój motoryczny niemowlaka, a nawet skutkować pojawieniem się wad postawy. Jeśli więc dziecko jeszcze nie siada samo – Ty też go na siłę nie sadzaj. Jeżeli nie próbuje jeszcze samo stanąć i zrobić pierwszych kroczków, to nie stawiaj go na stópki, bo najwidoczniej nie są one jeszcze gotowe do tego, by sprostać temu wyzwaniu. Daj maluszkowi czas – pamiętaj o tym, że kalendarz rozwoju dziecka w poszczególnych miesiącach jest tylko wskazówką, a każdy człowiek rozwija się we własnym, indywidualnym tempie.

Ćwiczenia motoryki dużej

Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, abyś pomagała dziecku poszerzać umiejętności. W przypadku rozwoju motoryki dużej przede wszystkim dobrze jest siadać z dzieckiem na podłodze. Jeśli maluszek jeszcze nie pełza ani nie raczkuje, przewracaj go delikatnie z boczku na boczek. Oczywiście róbcie to w formie zabawy! Mogą też temu towarzyszyć np. lekkie łaskotki – które doskonale pobudzają ciałko Twojego dziecka do ruchu. Unoś stópki i rączki swojego maluszka i pokazuj mu je – tak aby zapoznawał się ze swoim ciałem i zaczął interesować jego poszczególnymi partiami.

Gdy dziecko powoli zaczyna próbować się przemieszczać, urządź mu mały tor przeszkód. Możesz np. ułożyć na podłodze stosik poduszek i zachęcić maluszka do wdrapywania się na niego. Oczywiście musisz wtedy czuwać przy dziecku i obserwować, czy jest bezpieczne. „Przeszkodą” może też być Twoja noga. Usiądź w rozkroku na podłodze, dziecko ułóż między swoimi nogami, a po drugiej stronie swojego uda postaw ukochaną zabawkę Twojego maluszka. Spróbuje on wówczas przedostać się przez Twoją nogę, aby dotknąć ulubionego przedmiotu. Asekuruj go przy tym działaniu, żeby zapewnić mu pełne bezpieczeństwo. Do raczkowania czy pełzania można też zachęcać m.in. w taki sposób, aby w pewnym oddaleniu od dziecka położyć zabawkę i zobaczyć, czy spróbuje się do niej przysunąć i po nią sięgnąć. W ten sposób ćwiczysz motorykę dużą, ale i małą, ponieważ maluszek trenuje technikę chwytu.

Usprawnianie motoryki małej

Także rozwój manualny u maluszka można odpowiednio wspierać. Około 5. miesiąca życia dziecko zwykle już wyciąga rączki po przedmioty i pewnie bierze je w dłonie. Zanim tak się jednak stanie, możesz stymulować rozwój techniki jego chwytu i manipulowania przedmiotami w dłoni. W tym celu warto pokazywać dziecku np. kredki świecowe i sposób, w jaki one rysują. W późniejszym okresie dojdą do tego również inne prace plastyczne, takie jak lepienie z plasteliny, kolorowanki czy wydzieranki. Dla dziecka to nie tylko doskonała zabawa, lecz także bardzo intensywna nauka!

Do ćwiczenia motoryki małej dobrze nadają się też rozmaite zabawki. Gdy położysz je w zasięgu wzroku maluszka, będzie on próbował po nie sięgnąć. W ten sposób ćwiczy koordynację na linii ręka–oko, która ma bardzo duże znaczenie dla jego rozwoju – nie tylko fizycznego, lecz także psychicznego. Świetną zabawą, która jednocześnie poszerza umiejętności manualne dziecka, jest też układanie klocków czy próby chwytania i dopasowywania kształtów przy pomocy sorterów lub piramidek. Doskonale sprawdzają się zabawki interaktywne, które mają przyciski wydające dźwięki czy powodujące miganie kolorowymi światełkami. Możesz też pokazać dziecku „teatrzyk paluszkowy” i zachęcać je do naśladowania Twoich gestów.

Pamiętaj o tym, że Twój wzór działa najlepiej – dziecko bowiem w naturalny sposób stara się naśladować Twoje zachowanie. Ćwicz więc razem z dzieckiem i pokazuj mu ruchy, które w przyszłości opanuje, oraz różne sposoby zabawy. Raczkuj w stronę maluszka, pokazuj mu, jak wstajesz, układaj z nim klocki, dawaj mu do rączki interesujące go przedmioty. Twoje dziecko będzie chciało też opanować te umiejętności i być może będzie jeszcze chętniej próbowało je wyćwiczyć. Ty natomiast będziesz mieć poczucie, że przyczyniasz się do jego rozwoju fizycznego w bezpieczny dla niego sposób.

  Pytania i odpowiedzi

1. Co to jest motoryka?
Motoryka to ogólny termin stosowany na określenie czynności związanych z ruchem i sprawnością fizyczną. Ze względu na podział umiejętności ruchowych możemy wyróżnić dwa rodzaje motoryki: dużą i małą.
2. Co to jest motoryka mała?
Termin motoryka mała odnosi się głównie do sprawności manualnej, tzn. związanej z ruchem dłoni i palców. Do motoryki małej u dziecka zaliczamy np. chwytanie przedmiotów, lepienie z plasteliny, wydzieranie, kolorowanie, układanie klocków itp.
3. Co to jest motoryka duża?
Terminem motoryka duża określamy czynności związane z ruchami całego ciała. Wśród przykładów motoryki dużej u dziecka można wymienić: pełzanie, raczkowanie, siadanie, chodzenie itd.