Badanie wzroku u dziecka

Z artykułu dowiesz się:

• Kiedy odbywa się pierwsze badanie wzroku u dziecka?
• Kto bada wzrok niemowlaka?
• Kiedy warto się wybrać do okulisty dziecięcego?
• Jak wygląda badanie okulistyczne dzieci? 
• Jak przygotować maluszka do badania u okulisty dziecięcego?

Pierwsze badanie wzroku u dziecka

Nie każdy wie, że pierwsze badanie wzroku Twoje dziecko przejdzie jeszcze jako noworodek – w ciągu 72 godzin od narodzin. To element tzw. badań przesiewowych, czyli takich, które wykonuje się osobom niemającym żadnych niepokojących objawów. Robi się je profilaktycznie – po to, aby szybciej rozpoznać ewentualne nieprawidłowości, co zazwyczaj wpływa na szybsze i skuteczniejsze leczenie. Jeszcze w szpitalu Twój maluszek przejdzie więc szereg różnych badań przesiewowych – m.in. dotyczące tego, jak widzi.

Jak wygląda takie badanie wzroku u noworodka? Przeprowadza je zwykle neonatolog. Sprawdzi wówczas, czy mięśnie gałki ocznej oraz źrenice Twojego dziecka reagują odpowiednio na światło. Nie martw się: takie badanie nie jest dla maluszka bolesne. Może on być po nim jedynie nieco niespokojny, ponieważ do prawidłowej oceny lekarza potrzebne jest to, aby pielęgniarka delikatnie przytrzymała powieki. Całość trwa jednak bardzo szybko i stanowi element rutynowych badań maluszków po narodzinach.

Badanie wzroku u niemowlaka

Pierwsza wizyta u okulisty niemowlaka jest konieczna, gdy w Waszej rodzinie występowały już jakieś wady wzroku, takie jak np. zaćma czy zez. Badanie zaleca się zwykle także wtedy, gdy ciąża nie przebiegała prawidłowo lub gdy zakończyła się przedwcześnie. Wskazany termin wizyty ustala lekarz pediatra. Zazwyczaj wykonuje się takie profilaktyczne badanie wzroku u 3-miesięcznego dziecka. Jednak część lekarzy zaleca przeprowadzenie go w tym wieku nawet wówczas, gdy nie ma do tego konkretnych wskazań, ale np. występują niepokojące objawy, takie jak drgania gałek ocznych czy niereagowanie na zmiany światła.

Oprócz tego w pierwszym roku życia dziecka ocenę rozwoju wzroku powinien oceniać pediatra na wizytach kontrolnych. Ważne jest też to, abyście Wy jako rodzice zwracali na co dzień uwagę, czy nic nie budzi Waszych wątpliwości. W końcu to Wy spędzacie z maluszkiem najwięcej czasu i możecie na bieżąco sprawdzać, jak widzi niemowlę i czy rozwój dziecka pod tym względem wydaje się przebiegać prawidłowo!

Kiedy z dzieckiem do okulisty?

Okulista dziecięcy to lekarz, z którym możecie się zetknąć między 2. a 4. rokiem życia maluszka. Nie jest to jednak wizyta obowiązkowa. Niemniej z uwagi na to, jak często obecnie rozwijają się wady wzroku, warto ją odbyć w celach profilaktycznych. Kwestię tę najlepiej omówić z pediatrą, który ewentualnie wypisze skierowanie do okulisty dla dzieci. Na tym etapie specjalista może już zwykle ustalić, czy maluch ma jakąś wadę wzroku. Jeśli okaże się, że tak, może też zlecić zakup pierwszych okularów, by ją skorygować.

Kolejne spotkanie z okulistą dziecięcym zaleca się zwykle zrobić w wieku 6-7 lat, czyli zanim Twój junior pójdzie do szkoły podstawowej. Specjalista zbada wówczas m.in. ostrość wzroku i to, jak poruszają się gałki oczne. Ma to o tyle duże znaczenie, że dziecko, które wykazuje problemy z widzeniem, może mieć problemy już na początku swej przygody z edukacją szkolną. Nie będzie bowiem np. widziało wystarczająco dobrze tablicy w klasie, może też doświadczać problemów w nauce czytania i pisania. W późniejszych latach edukacji również dobrze jest stawiać się na kontrolne badania oczu, szczególnie jeśli istnieją jakiekolwiek objawy mogące budzić Twój (lub nauczycieli!) niepokój.

Badanie okulistyczne dzieci – jak wygląda?

Nie da się odpowiedzieć na to pytanie jednoznacznie, ponieważ badanie badaniu nierówne. Wszystko zależy tu od tego, co dokładnie chce sprawdzić okulista. Najczęściej wykonuje się u dzieci badanie ostrości wzroku oraz badanie dna oka.

• Badanie ostrości wzroku u dzieci

W ramach działań profilaktycznych wykonuje się zwykle badanie ostrości wzroku u dzieci. W przypadku starszych, umiejących już identyfikować różne kształty lub czytać, wykorzystuje się do tego zazwyczaj tzw. karty czy tablice okulistyczne. Badanie polega wtedy na rozpoznawaniu liter, figur lub przedmiotów z różnej odległości.

A jak wygląda badanie okulistyczne niemowląt, które nie zdobyły jeszcze takich umiejętności? Jeśli są one jeszcze zbyt małe, by rozpoznawać jakiekolwiek kształty, wówczas specjalista obserwuje ich zachowanie podczas badania i na podstawie tego ocenia stan wzroku. O obecności pewnych problemów może np. świadczyć to, że dziecko odwraca główkę i jest niespokojne, gdy zasłania mu się oko działające prawidłowo i w ten sposób „zmusza się” je do patrzenia słabszym okiem.

Po 3. miesiącu życia niemowlę zdobywa już zwykle zdolność skupiania spojrzenia na danym przedmiocie czy wodzenia za nim oczami. Test wzroku dla dzieci w tym wieku może więc polegać także na ocenie tego, czy maluszek opanował tę umiejętność. W późniejszym okresie – gdy niemowlę umie już chwytać – ostrość wzroku można sprawdzić na podstawie tego, czy potrafi złapać przedmioty różnej wielkości.

• Badanie dna oka u dziecka

Badanie dna oka u dziecka wykonuje się wówczas, gdy istnieje podejrzenie, iż mogą u niego występować konkretne schorzenia. W jego ramach ocenia się m.in. stan nerwu wzrokowego oraz siatkówki (czyli cienkiej błony, która wyścieła wnętrze oka i odpowiada za właściwe widzenie obrazów z bliska oraz daleka). Warto wiedzieć, że służy ono do zdiagnozowania problemów nie tylko okulistycznych, lecz także neurologicznych.

Badanie dna oka u niemowlaka przeprowadza się zwykle w pozycji leżącej, przy pomocy specjalnego przyrządu – wziernika lub soczewki. U starszych dzieci można je przeprowadzić już w pozycji siedzącej (np. na kolanach mamy lub taty!) – wówczas można też użyć bardziej zaawansowanych urządzeń okulistycznych. Aby odpowiednio przygotować się do badania, warto wiedzieć, że przed jego wykonaniem lekarz poda małemu pacjentowi specjalne krople, które mają za zadanie rozszerzyć źrenicę.

Okulista dziecięcy – jak przygotować dziecko do wizyty i badania?

Badanie wzroku u dziecka to ważny element profilaktyki zdrowotnej. Stanowi też nieocenione narzędzie do oceny rozwoju wzroku maluszka i diagnozowania nieprawidłowości. Dlatego nie warto się przed nim wzbraniać – lepiej trzymać rękę na pulsie i stosować się do zaleceń lekarza. Niektórzy rodzice mogą jednak obawiać się tego, jak na te badania zareaguje dziecko. Warto więc odpowiednio je przygotować do wizyty o okulisty, tak aby czuło się możliwie jak najbardziej spokojne i bezpieczne.
Jeśli np. udajecie się na badanie dna oka (przed którym, jak już wspomnieliśmy, lekarz zakrapla dziecku oczy), możecie wcześniej „poćwiczyć” to w domu. Zabieg ten nie jest bowiem bolesny, ale niektóre maluszki trochę się przy nim niepokoją – nie lubią jakichkolwiek „manipulacji” przy twarzy, a szczególnie oczach. Warto więc przygotować się do niego w ten sposób, że w domu będziesz symulować wpuszczanie kropli – przybliżając do buzi dziecka podobny przedmiot i łagodnie mówiąc, co się dzieje.

Przed badaniem ostrości wzroku możecie z kolei poćwiczyć odgadywanie różnych obrazków z bliska i daleka, po kolei lewym i prawym okiem. To nie tylko dobre przygotowanie do takiej wizyty, lecz także ważny element stymulacji wzroku u dziecka. Możecie do tego wykorzystać np. maty czy karty kontrastowe.

Starszemu dziecku warto też opowiedzieć, jak będzie wyglądać takie badanie wzroku. W tym celu świetnie sprawdza się pokazanie całej wizyty w zabawie. Ograniczeniem jest tu tylko Twoja wyobraźnia (i siły – bo wiadomo, że nie zawsze się je ma!). Możesz np. zainscenizować wizytę u okulisty dziecięcego, wcielając się w jego rolę i tłumacząc kolejne etapy badania. Dzięki temu mały pacjent w gabinecie może poczuć się bezpieczniej, bo wcześniej nieco oswoi się z całą procedurą.