Rumień noworodkowy i niemowlęcy - jak wygląda i w jaki sposób można się go pozbyć?

Czego dowiesz się z artykułu?

• Czym jest rumień noworodkowy i kiedy występuje?
• Jakie objawy daje rumień u niemowląt?
• Jak długo utrzymuje się rumień u dziecka?
• Rumień niemowlęcy – jak go leczyć?
• Rumień czy alergia – jak je od siebie odróżnić?
• Jak pielęgnować skórę z rumieniem noworodkowym?
• Rumień noworodkowy – jakie są jego przyczyny?

Jeśli dostrzeżesz na skórze swojego dziecka dziwne plamy w kolorze intensywnego różu lub czerwieni – nie musisz martwić się na zapas. Może być to rumień noworodkowy lub niemowlęcy. W poniższym tekście znajdziesz porady, jak postępować w takiej sytuacji.

Czym jest rumień noworodkowy i kiedy występuje?

Rumień noworodkowy (z łac. erythema toxicum neonatorum, w skrócie ETN) to reakcja skórna u noworodków. Pojawia się u maluchów najczęściej w ciągu pierwszych 48 godzin od przyjścia na świat. Jest to zjawisko, które występuje bardzo często – szacuje się, że dotyczy około 70% nowo narodzonych dzieci. ¹

Dokładne przyczyny powstawania tej patologii skórnej nie są znane, podobnie jak mechanizm jej działania. Lekarze specjaliści określili jednak na podstawie badań i obserwacji, że problem dotyczy przede wszystkim dzieci urodzonych w terminie i o prawidłowej masie ciała. W przypadku wcześniaków i noworodków o wadze poniżej 2,5 kg rumień pojawia się bardzo rzadko.

Specjaliści przypuszczają, że rumień noworodkowy występuje ze względu na trudności w przystosowaniu się skóry do nowych warunków. Otoczenie zewnętrzne znacznie różni się od środowiska w łonie matki. Dlatego może być to efekt trudności adaptacyjnych w początkowym etapie życia maluszka.

Rumień noworodkowy – charakterystycznej objawy

Rumień noworodkowy to dermatoza, czyli zmiany na delikatnej skórze dziecka. Objawia się on najczęściej w postaci czerwonych i różowych plam, które mogą występować na tułowiu, rączkach i nóżkach oraz buzi maluszka. Najczęściej są to stosunkowo duże zmiany pojawiające się w skupiskach lub w rozproszeniu. U niektórych dzieci plam jest sporo, u innych są one pojedyncze.

Wyróżnia się dwie postacie kliniczne rumienia noworodkowego:

• rumieniowo-grudkowa, która objawia się plamami rumieniowymi na ciele maluszka, w tym na jego buzi,
• rumieniowo-krostkowa, która charakteryzuje się powstawaniem dodatkowo na skórze zmienionych rumieniowo wykwitów w postaci krostek.

Rumień może występować praktycznie na całym ciele dziecka. Zmiany nie pojawiają się na podeszwach stóp oraz dłoniach i dotyczą wyłącznie skóry dziecka, nie błon śluzowych.

Jak długo utrzymują się zmiany skórne spowodowane rumieniem?

Problemy z rumieniem zazwyczaj trwają od 1 do 2 tygodni. U większości maluchów wszelkie objawy znikają w trakcie maksymalnie 14 dni od wystąpienia pierwszych zmian skórnych. Zdarzają się jednak przypadki, że w ciągu pierwszego miesiąca życia problem nawraca. Są to jednak rzadko spotykane sytuacje.

Rumień czy alergia – jak rozpoznać problem?

Objawy rumienia noworodkowego mogą być łudząco podobne do oznak alergii, atopowego zapalenia skóry, przejściowej melanozy krostkowej noworodków czy trądziku dziecięcego. Samodzielne określenie rodzaju patologii skórnej może okazać się dla Ciebie trudnym zadaniem.

Warto zaczerpnąć porady lekarskiej, aby upewnić się, że występujące na skórze malca zmiany nie są spowodowane przez inny problem. Wprawione oko pediatry bez problemu rozpozna charakterystyczne objawy i zdiagnozuje lub wykluczy rumień noworodkowy.

Jeśli zmiany nie wydają się niepokojące i nieprzyjemne dla dziecka, a Ty chcesz odczekać z wizytą u lekarza, rumień powinien zacząć znikać po około 2 tygodniach. W przypadku AZS, trądziku czy alergii zmiany skórne utrzymują się dłużej.

Pielęgnacja skóry dziecka z rumieniem noworodkowym

Rumień może mieć związek z dyskomfortem cieplnym, dlatego warto zwracać uwagę na temperaturę otoczenia, w którym przebywa malec. Przegrzewanie nie służy małym dzieciom – najlepiej, aby temperatura mieściła się w przedziale 20-22 stopnie Celsjusza. Z kolei woda podczas kąpieli nie powinna mieć więcej niż 37 stopni Celsjusza.

Skórę maluszka, na której występuje rumień, można smarować i myć preparatami przeznaczonymi dla noworodków. Dobrze, aby nie zawierały one SLS i SLES (substancje powierzchniowo czynne, o właściwościach myjących, pianotwórczych i emulgujących) oraz parabenów (grupa związków obejmującej pochodne kwasu p-hydroksybenzoesowego). Należy unikać też barwników i substancji zapachowych.

Przyczyny powstawania rumienia niemowlęcego i noworodkowego

Dokładne czynniki powstawania rumienia noworodkowego nie są znane. Specjaliści jednak zgodnie twierdzą, że związane jest to z procesem adaptacyjnym maluszka w nowym środowisku życia.

Problem ten może wystąpić też u starszego dziecka. Rumień u niemowląt najczęściej jest wynikiem reakcji uczuleniowej. Jest to możliwe np. wtedy, gdy rodzice rozszerzają dietę szkraba. Rumieniowate zmiany na ciele lub buzi pociechy mogą świadczyć o alergii na niektóre składniki pokarmowe, celiakii lub nietolerancji laktozy. Warto w takim przypadku udać się do pediatry lub dietetyka, aby rozważyć zastosowanie diety eliminacyjnej.

Jeśli rumień niemowlęcy pojawi się nagle i będą towarzyszyć mu dodatkowe objawy, takie jak gorączka, apatia i brak apetytu u dziecka, może oznaczać trzydniówkę lub inną chorobę wieku dziecięcego. W takiej sytuacji potrzebna będzie konsultacja ze specjalistą w celu określenia problemu i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

¹ M. Żychowska, Wybrane dermatozy okresu noworodkowego, SKN przy Katedrze i Klinice Dermatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Źródła:

• M. Żychowska, Wybrane dermatozy okresu noworodkowego, SKN przy Katedrze i Klinice Dermatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Online: https://skndermatologia.wum.edu.pl/sites/skndermatologia.wum.edu.pl/fil… matozy_okresu_noworodkowego_3.pdf. Dostęp: 05.06.2023
• M. Czarnecka-Operacz, A. Sadowska-Przytocka, Klasyczne zmiany skórne u noworodków jako trudny problem w codziennej praktyce klinicznej, Pediatria po Dyplomie 2017/01.
• E. Roques, R. Ward, M.D. Mendez, Erythema Toxicum. Online: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470222/. Dostęp: 05.06.2023