Dieta dla niemowląt i małych dzieci

Dieta niemowląt i małych dzieci powinna składać się ze zdrowych, wartościowych produktów. To Ty pomagasz swojemu maluszkowi budować fundamenty jego przyszłych zdrowych nawyków. Od tego, jakich przyzwyczajeń nabierze w dzieciństwie, będą w dużej mierze zależeć jego zdrowie i prawidłowa masa ciała w przyszłości.

Kiedy mleko zastąpić posiłkiem w diecie dla niemowląt?

Mleko matki jest bezsprzecznie najlepszym pokarmem dla dziecka w wieku niemowlęcym. W Polsce schemat rozszerzania diety zezwala na wprowadzanie pierwszych nowych smaków w formie przetartych warzyw i owoców po 17. tygodniu życia dziecka. Jeśli jednak Twój maluszek nie wykazuje zainteresowania nowymi pokarmami, karmienie wyłącznie piersią do końca 6 miesiąca jest w zupełności wystarczające.

Dieta dziecka, które ukończyło 6. miesiąc życia, powinna być rozbudowywana o warzywa, mięso i jajka, a także owoce i produkty zbożowe. Nie należy jednak odstawiać w tym okresie mleka – ono nadal powinno stanowić podstawę diety dla niemowlęcia.

Ważne składniki diety niemowląt

Na czym powinna się opierać dieta dla niemowląt? Składniki odżywcze konieczne w diecie dziecka dzielimy na makroskładniki i mikroskładniki. Poniżej omówimy najważniejsze makroskładniki.

Węglowodany w diecie dla niemowląt

Węglowodany to ważne źródło energii dla organizmu. Powinny stanowić około połowy całej energii dostarczanej w ciągu dnia. Węglowodany dzielimy na proste i złożone. Dobrym źródłem tych drugich są zboża. Dzięki większej zawartości błonnika w węglowodanach złożonych energia, która z nich pochodzi, jest uwalniana w organizmie powoli – toteż wystarcza na dłużej. Błonnik to pożywka dla bakterii jelitowych, które zapewniają dobrą odporność Twojemu dziecku. Jego obecność w żywieniu niemowląt jest istotna także z uwagi na utrzymanie prawidłowej pracy jelit i odpowiednie wypróżnianie. Źródłem cukrów prostych są np. owoce, które zawierają też cenne witaminy i mikroelementy oraz wspomniany już błonnik pokarmowy.

Białko w diecie dla niemowląt

Białko odgrywa najważniejszą rolę budulcową spośród wszystkich makroskładników. Podczas pierwszych 6 miesięcy życia najlepszym sposobem na dostarczenie maluszkowi białka jest karmienie piersią.

Mleko matki zapewnia wysokiej jakości białko w idealnych proporcjach, ważnych dla rozwijającego się organizmu. Największą jego ilość zawiera pokarm kobiecy bezpośrednio po porodzie. Dziecko rośnie wtedy bardzo intensywnie, potrzebuje więc dużo białka. Z czasem ilość tego składnika w pokarmie mamy spada – ponieważ maleje też tempo wzrostu dziecka, a w związku z tym zmniejszają się także jego potrzeby.

Zbyt dużo białka w diecie niemowlaka nie jest wskazana, dlatego jego optymalna ilość na danym etapie rozwoju maluszka jest bardzo ważna. Kontrolowanie tej kwestii jest szczególnie istotne w przypadku dzieci, które nie są karmione piersią. Jeśli mama z jakichś powodów nie może karmić piersią, warto, by po konsultacji z lekarzem do diety niemowlaka wybrała odpowiednie mleko modyfikowane – z możliwie najniższą zawartością białka, ale o wysokiej jakości.

Tłuszcze w diecie dla niemowląt

Wysokiej jakości tłuszcze zwierzęce i roślinne są źródłe energii i składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego rozwoju Twojego maluszka. Dlatego też powinny występować w jego diecie. Stanowią warstwę izolacyjną w tkance podskórnej i pełnią funkcję ochronnej wyściółki dla narządów wewnętrznych. Są również kluczowe do prawidłowego wchłaniania rozpuszczalnych w tłuszczach witamin: A, D, E i K.

Tłuszcze w diecie dziecka to także źródło DHA, czyli wielonienasyconego kwasu tłuszczowego z rodziny omega-3. Jest on bardzo istotnym składnikiem wspomagającym prawidłowy rozwój wzroku oraz mózgu Twojego dziecka.

Podstawowym źródłem tłuszczu w diecie Twojej pociechy jest mleko matki. Wraz z jej rozszerzaniem warto również podawać go w innej formie. Wystarczy odrobina oleju, oliwy z oliwek lub masła dodanego do przecieru z warzyw, aby zapewnić maluszkowi dostęp do wartościowych składników oraz wzbogacić jego dietę. Taka forma tłuszczy podnosi także walory smakowe pożywienia.

Dieta niemowląt bogata w mikroskładniki 

Żywienie dzieci w odpowiednio zbilansowany sposób jest najlepszą gwarancją ich zdrowia. Wybierając produkty dla swojego maluszka, zwróć uwagę także na zawartość ważnych mikroskładników. Pamiętaj o nich szczególnie wówczas, gdy przeszliście na etap rozszerzenia diety niemowlaka.

Mikroskładniki ważne dla prawidłowego rozwoju dziecka:

• wapń – jest niezbędny do tego, by kości dziecka rosły i rozwijały się prawidłowo,
• żelazo – przyczynia się do prawidłowego rozwoju funkcji poznawczych,
• cynk – wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego,
• jod – odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy,
• witamina A – wspiera naturalną odporność dziecka i jest ważna dla rozwoju jego wzroku,
• witamina D – jest niezbędna do prawidłowego wzrostu i rozwoju kości u dzieci, bierze też udział we wchłanianiu wapnia,
• witaminy z grupy B – są potrzebne do tego, by uwolnić energię zgromadzoną w pożywieniu.

Oczywiście nie istnieje produkt, który zawiera wszystkie istotne dla dziecka składniki odżywcze. Ważne jest więc to, by zapewnić maluszkowi dobrze zbilansowaną, różnorodną dietę, zawierającą je w odpowiednich ilościach i proporcjach. Dzięki temu rozszerzanie diety dziecka przebiegnie zdrowo i bezpiecznie!

Alergeny w diecie dla niemowląt

Przy rozszerzaniu diety niemowląt należy uważać na alergeny, które mogą powodować niepożądane reakcje. Do najczęstszych alergenów zaliczane są:

• Białka mleka — białka mleka (nie tylko krowiego, ale wszystkich zwierząt parzystokopytnych) w pierwszym półroczu życia dziecka mogą wywołać alergię. Objawia się ona najczęściej atopowym zapaleniem skóry (AZS) lub objawami pokarmowymi. Alergie na białka krowiego mleka występują najczęściej, ale wiele dzieci wraz z wiekiem z nich „wyrasta”.
• Kurze jaja — stanowią one drugi najczęstszy alergen, dlatego dieta niemowląt nie powinna obejmować surowych jajek. Z tego powodu zaleca się podawanie jaj po obróbce termicznej (gotowane, pieczone).
• Pszenica — białko pszenicy jest najczęściej uczulające wśród wszystkich innych zbóż. Jest to problem, który dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych.
• Ryby, skorupiaki i mięczaki — białka zawarte w rybach i owocach morza są bardzo silnym alergenem. Może on wywołać reakcję anafilaktyczną, która może być niebezpieczna. Uczulenie na te produkty częściej pojawia się u osób dorosłych. Jeśli jednak ujawni się już w okresie dziecięcym, to brak tolerancji na te alergeny najprawdopodobniej pozostanie dziecku na całe jego życie.
• Orzechy — najsilniejszą reakcję uczuleniową wywołują alergeny orzechów arachidowych, ale inne orzechy również mogą uczulać dzieci i dorosłych. W przypadku wystąpienia alergii na orzechy w okresie dziecięcym rzadko zdarza się, że maluszek wyrasta z tego problemu.

Suplementacja w diecie dla niemowląt

Jeśli dieta niemowlaka obejmuje mleko matki, to w początkowym okresie życia nie ma potrzeby stosowania dodatkowych preparatów suplementujących witaminy i minerały. Dotyczy to dzieci i matek, które są zdrowe. Jeśli u maluszka lub jego rodzicielki występują choroby i problemy, kwestię suplementacji warto przedyskutować z lekarzem. Dopasuje on ewentualne preparaty do indywidualnych potrzeb.

Wyjątek od powyższej reguły stanowi witamina D3. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami, należy ją suplementować u dzieci już od pierwszych dni życia. Jest ona ważnym elementem wpływającym na rozwój maluszka – wzmacnia kości i tym samym wpływa na poprawny wzrost i rozwój dziecka. Poprawia też proces wchłaniania wapnia obecnego w mleku matki.

Dieta dla niemowląt – słoiczki czy gotowanie?

Dieta niemowląt powinna być zróżnicowana i cały czas wzbogacana o nowe produkty. Można zdecydować się na samodzielne gotowanie dań dla swojego maluszka. Należy wtedy pamiętać, aby do jedzenia przeznaczonego dla dziecka nie dodawać soli ani cukru. Konieczne jest również zadbanie o sprawdzone źródło pochodzenia składników, z których przygotowywane będą posiłki dla niemowląt.

Przygotowywanie codziennie świeżych porcji o niewielkich rozmiarach dla maluszka może być nieekonomiczne i bardzo czasochłonne. Wtedy z pomocą przychodzą starannie skomponowane gotowe dania dla dzieci Gerber zamknięte w wygodny słoiczkach.

Wśród słoiczków z daniami Gerber dostępny jest pełen przekrój produktów dopasowanych do diety niemowląt w różnym wieku.

Sprawdź dostępne warianty dopasowane do diety niemowlaka:

• Gerber dla dzieci po 4. miesiącu życia,
• Gerber dla dzieci po 5. miesiącu życia,
• Gerber dla dzieci po 6. miesiącu życia,
• Gerber dla dzieci po 8. miesiącu życia,
• Gerber dla dzieci po 9. miesiącu życia,
• Gerber dla dzieci po 10. miesiącu życia,
• Gerber dla dzieci po 12. miesiącu życia.

Przykłady dań w diecie niemowlaka

Gotując dla dzieci, warto zadbać o szeroki przekrój smaków oraz konsystencji. Początkowo należy podawać maluszkowi tylko produkty mocno rozdrobnione, jednak z czasem powinny być one bardziej grudkowate. Pozwoli to na rozwinięcie umiejętności gryzienia i żucia u dziecka.

W menu dla niemowlaka może znaleźć się między innymi:

• musy owocowe, np. z jabłek, banana, truskawek,
• przeciery warzywne, np. marchewka z groszkiem, cukinia, ziemniaki,
• zupki mięsno-warzywne, np. brokuł z indykiem,
• owsianka na wodzie z dodatkami, np. owocami sezonowymi,
• wypieki bez cukru, np. miękki chlebek bananowy, babeczki marchewkowe,
• placuszki i pieczone naleśniki z dodatkami, np. bananem.

Jeśli chcesz się przekonać, jak powinna wyglądać dieta niemowląt i małych dzieci oraz jak przygotowywać pełnowartościowe posiłki, pobierz naszą książkę kucharską. Dzięki niej poznasz garść smacznych pomysłów, które pozwolą Ci odpowiednio zadbać o żywienie dzieci!

   Pytania i odpowiedzi 

1. Jakich przypraw używać w diecie niemowlaka?

Do diety niemowlaka można wprowadzać przyprawy około 7-8 miesiąca życia. Należy robić to stopniowo i w niewielkich ilościach. Do bezpiecznych dla dzieci przypraw należą m.in.: kminek, majeranek, rozmaryn, tymianek, kolendra, sezam, słodka papryka. Po 10. miesiącu życia można zacząć dodawać odrobinę pieprzu. W diecie dziecka nie należy stosować soli i cukru.

2. Kiedy włączyć mięso do diety niemowlaka?

W diecie niemowlaka mięso może pojawić się już w 5. miesiącu życia dziecka. Należy wprowadzać je stopniowo i warto zacząć od delikatnego mięsa, np. indyka.

3. Jakie warzywa można włączyć do diety niemowlaka? Zgodnie z najnowszymi schematami żywienia do diety niemowląt można wprowadzać wszystkie warzywa. Należy robić to jednak ostrożnie: stopniowo dodawać kolejne produkty oraz początkowo podawać je maluszkowi w niewielkich ilościach.

Źródła:
Balińska-Miśkiewicz W, Diagnostyka molekularna alergii pokarmowej – czy wiemy więcej? Postępy Hid Med. Dosw, 2014