2. trymestr ciąży

O czym przeczytasz w artykule:

• Kiedy zaczyna się 2. trymestr?
• Co warto wiedzieć o 2. trymestrze ciąży?
• Jakie dolegliwości i niepokojące objawy mogą się pojawić?
• Jak wygląda kwestia badań w 2. trymestrze?
• Jakie ćwiczenia i aktywności można wykonywać w 2. trymestrze?
• Co jeść w 2. trymestrze ciąży?

Pierwszy trymestr ciąży to dla wielu mam trudny okres. A to ze względu na dolegliwości, przede wszystkim mdłości czy zawroty głowy. Sam maluszek w tym czasie intensywnie się rozwija i pod koniec trzeciego miesiąca ma już wykształcone wszystkie najważniejsze ograny m.in. oczy, wątrobę, rączki i nóżki czy serce. Co będzie działo się w drugim trymestrze?

Kiedy zaczyna się 2. trymestr ciąży, a kiedy kończy?

Drugi trymestr zaczyna się w czwartym miesiącu ciąży, a więc w 14. tygodniu, i trwa kolejne trzy miesiące, czyli do końca 27. tygodnia. Prawdopodobnie zapamiętasz z tego okresu dwa emocjonalne momenty, bo to właśnie one najczęściej pozostają w pamięci rodziców na długo. Pierwszy to wykonanie tzw. USG połówkowego, podczas którego zazwyczaj poznaje się płeć maluszka. Drugie związane jest z pierwszymi – jeszcze bardzo delikatnymi – ruchami dziecka, które w tym czasie zaczynają być odczuwalne.

2. trymestr ciąży – co warto wiedzieć?

W drugim trymestrze maluszek w brzuchu mamy intensywnie rośnie i się rozwija. Na początku ma ok. 7,5 cm, a pod koniec szóstego miesiąca – już 23 cm długości i wagę ok. 900 g. Narządy, które wykształciły się wcześniej (serce, wątroba, oczy, mózg czy skóra), dojrzewają i nabierają ostatecznych kształtów oraz proporcji – tak zostanie już do narodzin. Rozwijają się także mięśnie oraz szkielet, który nie jest jeszcze zbudowany z kości, ale z elastycznej chrząstki. Dziecko uczy się przełykać i zaczyna ssać palec, a pod koniec 26. tygodnia także otwierać oczy, dotąd szczelnie zakryte powiekami.

Jak już wspomnieliśmy wyżej, drugi trymestr ciąży to także czas, kiedy mama może poczuć pierwsze ruchy swojego nienarodzonego jeszcze skarbu. Początkowo odbiera się je jako delikatne łaskotanie i – zwłaszcza w pierwszej ciąży – łatwo ich nie zauważyć. Z każdym tygodniem stają się one jednak coraz mocniejsze i coraz trudniejsze do przeoczenia.

Jakie dolegliwości i niepokojące objawy mogą się pojawić?

Wiele mam podkreśla, że drugi trymestr to dla nich „miesiąc miodowy” – czują się świetnie, stres i emocje związane z początkiem ciąży opadają i nadchodzi czas, w którym spokojnie można przygotować się na przyjście maleństwa na świat. Nie dla wszystkich jednak jest to łaskawy okres – możesz czuć się zmęczona, a wzrost macicy i rozwój jej lokatora może powodować różne dolegliwości. Większość z nich to zapewne normalna reakcja organizmu, ale jeśli coś Cię niepokoi, koniecznie skonsultuj to ze swoim lekarzem prowadzącym.

Najczęściej spotykane objawy i dolegliwości w drugim trymestrze to:

• ból pleców w ciąży – 2. trymestr to czas, gdy ciąża zaczyna być coraz bardziej widoczna, a środek ciężkości ciała przenosi się bardziej na przód. Hormony pracują na najwyższych obrotach. Skutkiem ich pracy jest m.in. to, że mięśnie przejmują część zadań, za które dotąd odpowiadały stawy, a w efekcie szybciej się męczą. To wszystko sprawia, że powszechną dolegliwością staje się ból krzyża. Na szczęście można zniwelować go odpowiednimi ćwiczeniami i prawidłowymi nawykami (kucanie zamiast schylania, utrzymywanie prostych pleców w trakcie codziennych czynności, unikanie długiego stania, noszenie obuwia na niskim i szerokim obcasie);
• ból i zawroty głowy w ciąży, w 2. trymestrze – ich sporadyczne występowanie jest normalne;
• zgaga – to zupełnie normalny objaw, który można próbować zwalczać dietą;
• ból podbrzusza w ciąży – w 2. trymestrze nie powinien niepokoić, bo związany jest z szybkim rozwojem i wzrostem maluszka. Może towarzyszyć mu uczucie ciągnięcia w pachwinach. Natomiast kłucie w podbrzuszu w ciąży, w 2. trymestrze, w połączeniu z krwawieniem z dróg rodnych wymaga niezwłocznej konsultacji z lekarzem;
• obrzęki nóg – spuchnięte, ciężkie i obolałe nogi to efekt tego, że powiększająca się macica uciska na naczynia krwionośne. Pomóc mogą ruch, częste zmiany pozycji oraz układanie nóg na podwyższeniu;
• częste oddawanie moczu w ciąży – 2. trymestr to czas, kiedy macica rośnie. Potrzebuje coraz więcej miejsca, więc naciska na inne organy – w tym pęcherz. Sam częstomocz nie powinien budzić obaw, ale jeśli połączony jest z krwawieniem lub wypływaniem brunatnej mazi oraz bólem w podbrzuszu, koniecznie zgłoś się do lekarza. Jeśli towarzyszy mu zwiększone pragnienie, napady głodu i przewlekła senność, może być objawem cukrzycy ciążowej;
• tycie w ciąży – 2. trymestr (podobnie jak 1. i 3.) ma określone normy opisujące przyrosty masy ciała. Jeżeli przybierasz na wadze za szybko, zgłoś się do lekarza, który zleci badania pod kątem cukrzycy ciążowej;
• napięty brzuch w ciąży – w 2. trymestrze brzuch twardnieje i napina się pod wpływem ruchów dziecka i skurczów macicy. To zupełnie normalne.

Jakie badania wykonać w 2. trymestrze?

Z pewnością wiesz, jak ważne jest regularne sprawdzanie stanu zdrowia Twojego i rozwijającego się maluszka. W drugim trymestrze regularne wizyty u ginekologa prowadzącego ciążę z reguły odbywają się co miesiąc. W ich czasie mierzy się ciśnienie, wagę ciała, a także sprawdza stan szyjki macicy i wydzieliny pochwowej. Lekarz zleca też podstawowe badania krwi (morfologię) i moczu, aby mieć pewność, że czujecie się dobrze i nic Wam nie zagraża.

Pozostałe badania przeprowadzane w drugim trymestrze, to:

• test obciążenia glukozą (krzywa cukrowa) – wykonywany między 24. a 26. tygodniem, ma zadanie sprawdzić, czy nie grozi Wam cukrzyca ciążowa,
• badanie przeciwciał w kierunku toksoplazmozy – wykonuje się je, jeśli wynik poprzedniego (wykonywanego w pierwszym trymestrze) był ujemny, żeby wykluczyć późniejsze zakażenie tą groźną chorobą,
• oznaczanie przeciwciał anty-D – zleca się je kobietom, które okazały się Rh-ujemne.

Największe emocje wśród rodziców budzi USG. Drugi trymestr, a konkretnie okres między 18. a 22. tygodniem, to czas na tzw. USG połówkowe. Maluszek waży już ponad 250 g i mierzy ok. 15 cm – to wystarczająco, by lekarz mógł sprawdzić i ocenić poszczególne parametry: zmierzyć obwód główki i długość kości udowej, ocenić pracę serca czy wreszcie sprawdzić wygląd narządów, a dzięki temu określić płeć Waszej pociechy. To także badanie, podczas którego można rozpoznać ewentualne choroby genetyczne czy wady rozwojowe, które na tym etapie da się jeszcze wyleczyć.

Jeśli ukończyłaś 35. rok życia, urodziłaś już dziecko z wadą genetyczną lub masz w rodzinie osoby z chorobami genetycznymi, otrzymasz skierowanie na bezpłatne badanie prenatalne. 2 trymestr to czas, kiedy wykonuje się tzw. test potrójny polegający na pobraniu krwi i poddaniu jej komputerowej analizie biochemicznej. Dzięki temu można sprawdzić, czy istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia np. rozszczepu kręgosłupa, zespołu Downa czy zespołu Edwardsa. Badania prenatalne możesz wykonać też na własną rękę, odpłatnie. Wówczas do wyboru masz także inne testy np. NIPT lub NIFTY.

Aktywność fizyczna w 2. trymestrze ciąży

Ponieważ maleństwo rośnie, zmienia się także ciało mamy: brzuch i piersi robią się coraz większe i nieubłaganie nadchodzi czas, kiedy dotychczasowe ubrania okażą się za małe. Kompletując ciążową garderobę, warto zaopatrzyć się także w strój sportowy. Wiele kobiet wkracza w drugi trymestr ciąży z energią, którą dobrze jest spożytkować na ćwiczenia.
Warto skupić się na ćwiczeniach rozciągających i wzmacniających: przysiadach, wspięciach na palce, wykrokach i tym podobnych. Możesz zacząć też wykonywać ćwiczenia oddechowe, które nauczą Cię oddychać przeponą (albo poczekać z nimi do rozpoczęcia trzeciego trymestru i zajęć w szkole rodzenia). Dobrym pomysłem będzie chodzenie na basen, zajęcia jogi lub pilatesu – w wielu studiach sportowych prowadzone są zajęcia specjalnie dla kobiet w ciąży. Jeśli wolisz samodzielne treningi, ich plan najlepiej skonsultuj z lekarzem lub fizjoterapeutą.

2. trymestr ciąży – co jeść?

Ważnym elementem dbania o siebie jest odpowiednie odżywianie. Twoje zapotrzebowanie na energię wzrasta, dlatego warto odpowiednio komponować posiłki, by zawierały wszystkie składniki niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka w drugim trymestrze ciąży. Dieta powinna zawierać produkty bogate w białko, będące źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz węglowodanów złożonych, a także duże ilości warzyw i owoców. Wyeliminuj z diety produkty, które mogą być źródłem niebezpiecznych chorób: sery pleśniowe, surowe mięso, jaja, ryby i mleko. Propozycje zbilansowanych posiłków znajdziesz w naszych jadłospisach na 2. trymestr.

Jak widzisz, drugi trymestr ciąży to okres, który może Cię zaskoczyć. Warto być przygotowanym na to, co będzie się działo z Twoim ciałem, a także wiedzieć, jak zadbać o siebie i maleństwo w tym czasie. W końcu to Wy jesteście najważniejsi!

 Pytania i odpowiedzi

1. 2. trymestr – od kiedy liczyć?
   Drugi trymestr zaczyna się w czwartym miesiącu ciąży, czyli w 14 tygodniu.
    
2. Ból głowy w ciąży (2. trymestr) – co może oznaczać?
   Ból głowy i zawroty w ciąży, jeśli zdarzają się sporadycznie, są normalne i nie powinny Cię niepokoić. Ich przyczynami mogą być stres, zmiany hormonalne lub zaburzenia snu. Natomiast jeśli bólowi głowy towarzyszą inne dolegliwości (np. nadciśnienie, obrzęki, opuchlizna czy zaburzenia widzenia), koniecznie zgłoś się do lekarza.
    
3. Jakie witaminy w ciąży (2. trymestr) przyjmować?
   Witaminy i składniki mineralne, które warto przyjmować w drugim trymestrze ciąży to: kwas foliowy, jod, witamina D3, kwasy omega (DHA) i żelazo. To te składniki są niezbędne do tego, by maluszek w Twoim brzuszku rozwijał się prawidłowo.