3. trymestr ciąży

Z artykułu dowiesz się:

• Kiedy zaczyna się 3. trymestr ciąży?
• Jak przebiega 3. trymestr i czego możesz spodziewać się w tym czasie?
• Jak powinna wyglądać zdrowa dieta w 3. trymestrze ciąży?
• Dlaczego wskazane są ćwiczenia na piłce w ciąży w trzecim trymestrze?
• Jakie badania prenatalne należy wykonać w 3. trymestrze ciąży?
• Jakie objawy i dolegliwości mogą pojawiać się w końcówce ciąży?

Kiedy masz już za sobą 2. trymestr ciąży, Twoje maleństwo słyszy Twój głos, reaguje na dotyk, ma wyćwiczony odruch chwytny i odruch ssania oraz otwiera oczy. Jak będzie przebiegał jego dalszy rozwój i jak może się on przekładać na Twoje samopoczucie?

3. trymestr – od kiedy trwa?

Trzeci trymestr ciąży zaczyna się wraz z początkiem siódmego miesiąca – a bardziej precyzyjnie datuje się go na 28. tydzień ciąży. Koniec trzeciego trymestru to już oczywiście kwestia bardziej indywidualna – wyznaczy go samo Twoje ciało, rozpoczynając akcję porodową. Ten moment zbliża się wielkimi krokami i już niedługo będziesz mogła po raz pierwszy przytulić swoje dziecko!

3. trymestr ciąży – co warto wiedzieć?

Gdy wchodzisz w trzeci trymestr, Twoje maleństwo waży już przeciętnie około kilograma. W najbliższym czasie będzie intensywnie rosło, a obwód Twojego brzucha z każdym tygodniem będzie się zwiększał mniej więcej o centymetr. Trzeci trymestr to ten moment, kiedy czeka Cię wymiana garderoby, bo w większość swoich przedciążowych ubrań niebawem przestaniesz się mieścić. Powiększająca się macica może też uciskać m.in. na pęcherz czy przeponę – stąd zwiększone parcie na pęcherz w 3. trymestrze oraz zadyszka podczas mówienia.

W ostatnim trymestrze dziecko wytwarza sporo tkanki tłuszczowej, a jego waga zwiększa się 3- lub nawet 4-krotnie. Wraz ze wzrostem ciała ma też coraz mniej przestrzeni do poruszania się – dlatego jego kopnięcia i ruchy stają się mniej intensywne i rzadsze. Powinno być ich jednak nie mniej niż ok. 10 na godzinę.

Mniej więcej w połowie 3. trymestru dziecko obraca się już główką w dół, dzięki czemu brzuch trochę opada. Łatwiej Ci wtedy oddychać, za to możesz spodziewać się więcej kopniaków pod żebra.

3. trymestr – dieta przyszłej mamy

Jadłospis w 3. trymestrze ciąży powinien zawierać odpowiednią ilość białka, pokrywać zapotrzebowanie na tłuszcze, głównie z grupy omega-3, i węglowodany złożone oraz dostarczać ciężarnej niezbędnych witamin i składników mineralnych. Więcej na temat tego, co jeść w trzecim trymestrze, przeczytasz w artykule: Dieta w III trymestrze ciąży. Pobierz też jadłospis na III trymestr.

Aktywność fizyczna w 3. trymestrze ciąży

Rosnący w trzecim trymestrze brzuch sprawia, że zmienia się nieco środek ciężkości ciała. Dodatkowo może być Ci trudniej oddychać i możesz odczuwać większe zmęczenie. Jeśli więc przed ciążą lub na jej wcześniejszych etapach dbałaś o regularne treningi, teraz będzie trzeba przyzwyczaić się do innego sposobu poruszania, a niektóre aktywności zamienić na bardziej odpowiednie do potrzeb i możliwości ciała.

W 3. trymestrze ciąży doskonale sprawdzają się ćwiczenia na piłce, które pomagają odciążyć kręgosłup. Dobrym pomysłem są też łagodne ćwiczenia na basenie. Oprócz tego możesz wykonywać przysiady, krążenia miednicą, wspinanie się na palce, wznosy nóg czy delikatne ruchy barkami i ćwiczenia na przedramiona. Nie są natomiast wskazane ćwiczenia napinające mięśnie brzucha. Zawsze uważnie obserwuj swoje ciało i jeśli jakieś ćwiczenie powoduje dyskomfort, przerwij je.

Trzeci trymestr ciąży to świetny moment, by włączyć do swojej aktywności ćwiczenia oddechowe (o ile nie zrobiłaś tego już wcześniej). Staraj się oddychać przeponą, czyli prowadzić długi oddech do brzucha – ruch klatki piersiowej powinien być wtedy minimalny. Skup się też na długich wydechach, które działają rozluźniająco i uspokajająco na organizm. Ćwiczenia oddechowe polecane w trzecim trymestrze ciąży możesz też poznać na zajęciach w szkole rodzenia.

Jakie badania wykonać w 3. trymestrze ciąży?

Do badań prenatalnych, które należy wykonać w ostatnim trymestrze ciąży, należą: 

• USG w III trymestrze (pomiędzy 28. a 32. tygodniem ciąży), które pozwoli ocenić rozwój i ułożenie dziecka,
• posiew z przedsionka pochwy i okolic odbytu (pomiędzy 35. a 37. tygodniem ciąży),
• cytologia – o ile nie była wykonana wcześniej,
• badania pod kątem infekcji dróg moczowych i rodnych – aby w razie potrzeby wyleczyć się przed porodem,
• ocena ryzyka depresji.

Oprócz tego podczas wizyt kontrolnych możesz spodziewać się standardowych badań, takich jak: pomiar ciśnienia tętniczego, masy ciała, morfologia krwi, badanie moczu, oznaczenie poziomu glukozy we krwi, ocena czynności serca i badanie tętna dziecka. W ostatnich tygodniach przed porodem lekarz będzie również regularnie sprawdzać dojrzałość szyjki macicy.

Normy ciśnienia w 3. trymestrze ciąży

Ciśnienie krwi to ważny parametr, który powinnaś badać podczas każdej wizyty u lekarza, aby uniknąć nadciśnienia tętniczego w ciąży. W II trymestrze można zaobserwować obniżenie ciśnienia tętniczego o około 15 mmHg niż przed zajściem w ciążę. W III trymestrze wartości wracają do tych sprzed ciąży. Jeżeli jednak ciśnienie skurczowe wzrośnie do ≥140 mmHg bądź ciśnienie rozkurczowe wyniesie ≥ 90 mmHg, można mówić o nadciśnieniu tętniczym. W takiej sytuacji trzeba regularnie wykonywać pomiary ciśnienia i być pod stałą opieką lekarza, aby uniknąć ewentualnych powikłań, które mogą być groźne dla Ciebie i dziecka.

Ketony w moczu w 3. trymestrze ciąży

Obecność ketonów w moczu (związków chemicznych będących produktem ubocznym procesu trawienia tłuszczów), które powstają w wątrobie, może być skutkiem popełnianych błędów żywieniowych (spożywania zbyt mało węglowodanów) lub nadmiernego wysiłku fizycznego. Przekroczenie norm często świadczy również o cukrzycy. Objawy zwiększonej ilości ketonów w organizmie to m.in. suchość w ustach, ciągłe uczucie pragnienia, zmęczenie, wymioty, a nawet biegunki. Jeżeli zauważysz takie symptomy u siebie, koniecznie zgłoś się do lekarza prowadzącego Twoją ciążę. 

3. trymestr – objawy różnych dolegliwości

Na ostatniej prostej mogą towarzyszyć Ci różne dolegliwości typowe dla tego etapu. Typowym symptomem w trzecim trymestrze jest delikatny ból podbrzusza w ciąży, który może wynikać z rozluźniania się więzadeł mięśni dna miednicy. Tym objawem nie trzeba się jednak martwić. Jeśli pojawi się jednak u Ciebie silny ból brzucha i krwawienie – jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem prowadzącym.

Szybko rosnący brzuch może obciążać okolice krzyża, dlatego ból pleców w trzecim trymestrze to jedna z dolegliwości, które najczęściej zgłaszają przyszłe mamy. Aby łagodzić takie objawy, warto dbać o regularną aktywność fizyczną, a w końcówce ciąży – o rozluźnianie pleców.

Przyszłe mamy skarżą się też na ciągniecie brzucha w ciąży. Ma to związek z rozciąganiem się więzadeł, które podtrzymują macicę i jej ciągłym powiększaniem się wraz ze wzrostem maluszka. 

W 3. trymestrze ciąży możesz też zaobserwować wiele innych dolegliwości, takich jak:

• wzmożony apetyt i przybieranie na wadze,
• bezsenność,
• zaparcia,
• zgaga,
• bulgotanie w brzuchu,
• skurcze łydek i ból nóg,
• twardy brzuch, czyli tzw. stawianie się macicy, oraz skurcze przepowiadające (to normalne oznaki, że organizm przygotowuje się do porodu).

Przeziębienie w 3. trymestrze ciąży

Pod koniec ciąży zadbaj o swoją odporność. Ryzyko infekcji wzrasta zazwyczaj w okresie jesienno-zimowym, dlatego unikaj kontaktu z osobami chorymi. Objawy sugerujące, że się przeziębiłaś, to: ból gardła, katar, ból głowy, osłabienie, stan podgorączkowy lub gorączka i niedrożność nosa. Aby poradzić sobie np. z katarem, można wykonywać inhalacje z olejkami eterycznymi (nie powinny one zawierać ekstraktu na bazie alkoholu). W przypadku gorączki lub silnego bólu głowy specjaliści zalecają z kolei preparaty z paracetamolem. Innych leków najlepiej nie zażywać bez konsultacji ze lekarzem lub farmaceutą. Wypróbuj też domowe sposoby na przeziębienie – pij np. herbatę z imbirem i cytryną, zrób syrop z cebuli itp. Jeśli po kilku dniach objawy nie ustąpią, wybierz się do internisty.

Wydzielina z pochwy w ciąży w 3. trymestrze

Wodniste upławy w końcówce ciąży to naturalne zjawisko, którego nie musisz się obawiać. Ich zadaniem jest ochrona przed potencjalnymi infekcjami. Jeśli natomiast pojawiają się brązowe upławy, dla własnego spokoju najlepiej udać się na kontrolę do ginekologa – przeważnie jest to po prostu fizjologiczny objaw zbliżającego się porodu, jednak w niektórych przypadkach mogą one świadczyć np. o nieprawidłowym ustawieniu łożyska. Lepiej więc upewnić się u lekarza, że wszystko jest w porządku, by spokojnie oczekiwać na poród.

 Pytania i odpowiedzi

1. Jaka pozycja w 3. trymestrze?
   W ostatnim trymestrze ciąży Twój brzuszek może już być sporych rozmiarów, co bywa przyczyną problemów ze snem. W tym czasie nie powinno się też spać na brzuchu oraz na wznak. Najlepszą pozycją do zasypiania jest położenie się na lewy bok. Aby czuć się komfortowo, możesz użyć poduszki ciążowej, która pomoże Ci wygodnie ułożyć się w łóżku.
    
2. III trymestr – ile to tygodni?
   Trzeci trymestr rozpoczyna się wraz z siódmym miesiącem ciąży. Jest to dokładnie 28. tydzień. To, ile ostatecznie potrwa, zależy od terminu porodu.
    
3. Kiedy wykonać badania prenatalne w 3. trymestrze?
   Do badań prenatalnych przed samym porodem należy tzw. USG 3. trymestru. Należy je wykonać między 28. a 32. tygodniem. USG pozwala ocenić ułożenie oraz położenie dziecka i ocenić jego rozwój na końcowym etapie ciąży.
    
4. Czy można rozmawiać z brzuszkiem w 3. trymestrze ciąży? 
   Mówienie do maluszka w brzuchu to dobry sposób, aby nawiązać z nim więź emocjonalną jeszcze przed jego narodzinami. Dziecko słyszy bowiem dźwięki i ton głosu. Warto, by rodzice śpiewali, opowiadali historie albo po prostu rozmawiali ze swoim maleństwem.
    
5. Jak przetrwać do końca ciąży?
   Końcówka ciąży wielu kobietom potrafi się dłużyć. Przyszłe mamy często są już zmęczone oczekiwaniami na maleństwo, dolegliwościami pojawiającymi się w 3. trymestrze czy ciężarem brzuszka, który muszą dźwigać, dlatego tę ostatnią prostą spróbuj spędzić w relaksującej i spokojnej atmosferze. Warto wcześniej przygotować wyprawkę i pokoik dla dziecka, aby nie zaprzątać sobie później tym głowy. Ostatnie tygodnie to czas na ćwiczenie oddechu przed porodem, czytanie poradników dla świeżo upieczonych rodziców, słuchanie kojących melodii itp. Jeżeli odczuwasz lęk przed porodem, dużo rozmawiaj z bliskim, którzy mogą być dla Ciebie nieocenionym wsparciem. Warto słuchać swojego ciała i dać sobie czas na odpoczynek, którego potrzebujesz w ostatnich tygodniach ciąży.
    
6. Co pomaga na ograniczone ruchy w 3. trymestrze? 
   Gdy ruchy dziecka w 3. trymestrze ciąży są ograniczone, warto działać. Jeżeli nie pomaga np. zjedzenie lub wypicie czegoś słodkiego, dotykanie brzuszka albo położenie się na boku, udaj się do lekarza, aby wykonać badania USG i KTG, które potwierdzą, że z maluszkiem wszystko jest w porządku. Pamiętaj też, że zaobserwowanie zmniejszonej aktywności dziecka wcale nie musi oznaczać od razu czegoś złego. To naturalne, że szkrab w Twoim brzuchu ma na tym etapie mało miejsca i może już nie ruszać się tak żywiołowo i energicznie jak w II trymestrze. Niemniej dla własnego spokoju wszystkie zaobserwowane przez Ciebie anomalie warto sprawdzić.