Samodzielność przy stole

Dzieci na tym etapie życia są zazwyczaj w stanie chwytać i podnosić małe kawałki jedzenia. Spożywanie posiłków rączkami jest z pewnością przyczyną bałaganu, ale i źródłem radości! 10-12 miesięcy to także czas rozwoju umiejętności motorycznych, budowania pewności siebie i samodzielności. Nam, dorosłym wydaje się, że nie ma nic łatwiejszego nić jedzenie paluszkami, jednak dla dziecka oznacza to szereg różnych umiejętności, które musi przyswoić i trenować. Zaobserwuj, jak maluch wkracza w kolejne etapy:

Jeśli... Twoje dziecko bierze w paluszki kawałeczki jedzenia.

Oznacza to, że... ćwiczy umiejętność chwytania i kontrolowania pracy dłoni.

Możesz pomóc... podając miękkie pokarmy pokrojone na kawałki o właściwym rozmiarze i konsystencji, które przydadzą się do ćwiczenia chwytu lub przekąski stworzone specjalnie z myślą o najmłodszych.

Jeśli... maluch podnosi jedzenie do buzi.

Oznacza to, że... opanował koordynację wzrokowo-ruchową w stopniu, który pozwala mu trafić rączką do buzi. 

Możesz pomóc... pokazując, jak wkładasz sobie jedzenie do ust. Bądź dobrym wzorem do naśladowania: weź kęs jedzenia z talerza i zachęć malucha, by Cię naśladował, sięgając do swojej miseczki.

Jeśli... Twoje dziecko potrafi przenieść jedzenie rączką do ust.

Oznacza to, że... zaczyna rozumieć, na czym polega proces samodzielnego jedzenia.
Możesz pomóc... podając na raz niewielkie porcje przekąsek. Zanim zaproponujesz mu kolejną porcję, zaczekaj, aż przeżuje i połknie to, co już trafiło na jego talerz.

Jeśli... jest w stanie dobrać wielkość odgryzanych kawałków pożywienia do rozmiaru swojej małej buzi.

Oznacza to, że... uczy się, co mieści się w jego jamie ustnej.

Możesz pomóc... proponując kawałki miękkich, gotowanych warzyw, np. marchewki, lub miękkich owoców, np. kawałki dojrzałego banana, których wielkość jest odpowiednia „na raz”. Wybieraj rodzaje pokarmów i konsystencje dostosowanie do etapu rozwoju malucha, które łatwo wziąć w paluszki, np. ugotowany makaron. Unikaj dużych kawałków jedzenia i zwracaj uwagę na produkty, którymi można się łatwo zakrztusić, np. całe winogrona, twarde kawałki surowych warzyw, pomidorki koktajlowe, cząstki lub plasterki jabłka, orzechy w całości, nasiona czy rodzynki.

Jak jeść, żeby zjeść

Zmysły Twojego malucha są już wykształcone na tyle, by był w stanie reagować na nowe konsystencje, smaki i zapachy, jakie docierają do niego każdego dnia. Z biegiem czasu dziecko będzie coraz chętniej komunikowało swoje potrzeby. To Ty proponujesz mu różne zdrowe pokarmy, ale to ono samo decyduje, ile zje. Oto kilka wskazówek, jak stworzyć przyjemną i spokojną atmosferę podczas posiłków.

• Usiądź z dzieckiem przy stole i jedz razem z nim, żeby uczestniczyło we wspólnym posiłku. Dzieci powinny jeść na siedząco i pod okiem opiekuna.
• Twoje dziecko nadal uczy się, jak radzić sobie z różnymi konsystencjami jedzenia, dlatego proponuj mu miękkie, podzielone na małe kawałki pokarmy.
• Brzuszki 10-12-miesięcznych niemowlaków są nadal stosunkowo małe, dlatego najlepiej podawać im trzy główne posiłki i dwie przekąski w ciągu dnia.
• Na tym etapie maluch wciąż ćwiczy umiejętność picia z kubeczka i posługiwania się łyżką. Z biegiem czasu będzie w stanie jeść samodzielnie łyżeczką z niewielką pomocą dorosłych.
• Warto podawać maluszkowi różnorodne pokarmy. Jedzenie banana każdego dnia to nic złego, ale znaczniej lepiej będzie wprowadzić do owocowego jadłospisu brzoskwinie, śliwki, czereśnie czy maliny! Jeśli maluchowi nie smakuje dany owoc lub warzywo, spróbuj podać je kiedy indziej. Czasem potrzeba nawet kilkunastu prób, żeby dziecko zaakceptowało nowy smak. Warto wprowadzać tylko jeden nowy pokarm na raz, żeby w razie potrzeby łatwiej zidentyfikować, jakich produktów dziecko nie toleruje.

Jedzenie na specjalne okazje

Niedługo maluch świętuje swoje pierwsze urodziny – to dzień, na którą wszyscy niecierpliwie czekają. To wielka sprawa – już od roku jesteście rodzicami! Czas tak szybko mija. Być może planujesz przyjęcie, a jednocześnie coraz częściej gościcie na imprezach rodzinnych i okolicznościowych. To idealny moment, by przemyśleć swoje podejście do słodyczy i ciastek, które z pewnością pojawią się na urodzinowym stole.

Badania przeprowadzone z udziałem starszych dzieci wykazały, że maluchy, których rodzice surowo ograniczali dostęp do określonych produktów (np. kategorycznie zabraniali ich jedzenia), z dużym prawdopodobieństwem w przyszłości skorzystają z każdej okazji, by zajadać się zakazanymi niegdyś pokarmami. Choć w codziennej diecie maluszka nie ma miejsca na słodycze i deserki, specjalne okazje mogą rządzić się swoimi prawami.

W wielu kulturach istnieją pokarmy, które podaje się tylko w wyjątkowych momentach lub podczas świąt. Ważne, żeby nauczyć pociechę, że produkty serwowane na świątecznym stole nie będą częścią codziennych posiłków. Można zakwalifikować je jako "jedzenie na specjalne okazje". Jeśli Twój roczny maluch będzie widział, że określone dania są zarezerwowane na wyjątkowe okazje, powoli nauczy się, że jedzenie jest także częścią Waszej kultury. Gdy maluch słyszy, że tort to domena przyjęcia urodzinowego, nie odbiera takiego komunikatu jako zakazu jedzenia pokarmów tego typu, ale raczej uczy się przyporządkowywać określone potrawy do odpowiednich okazji.

Nie warto ani chwalić dziecka, jeśli zdecyduje się skosztować smakołyków ze świątecznego stołu, ani tym bardziej zmuszać go do próbowania świątecznych potraw. Spokojnie zaakceptuj fakt, że maluszek ma swoje preferencje smakowe – takie podejście, podobnie jak inne elementy karmienia responsywnego, pozwala kształtować u maluszka zdrowy stosunek do jedzenia.

Porcje we właściwych rozmiarach

Łatwo przeszacować, ile jedzenia powinna zawierać jedna porcja dziecięcego dania. Pamiętaj, że brzuszek malucha jest nadal niewielki, więc jest w stanie zmieścić znaczniej mniej jedzenia niż Twój. Zadbaj o to, żeby proponowane przez Ciebie pokarmy, był wartościowe, a dodatkowo nie zachęcaj maluszka do „wyczyszczenia talerza” – warto, by słuchał sygnałów sytości, które wysyła mu jego ciało i już od początku uczył się na nie reagować.